میرزا عباس خان فمی تفرشی- میرزا عباس خان فمی تفرشی ملقب به معاون‌الملک و سپس قوام‌الدوله، آخرین وزیر امور خارجهٔ ایران در دورهٔ ناصرالدین شاه و چند ماه آغازین پادشاهی مظفرالدین شاه قاجار است. او از وزرای دورۀ ناصرالدین شاه قاجار بود. از سال تولد و آغاز زندگی وی اطلاعی در دست نیست. پدرش اصلا...

  میرزا عبدالله خلف آشتیانی- میرزا عبدالله آشتیانی،(1254ق.) فرزند میرزا کاظم مشهور به مستوفی‌الممالک. وی در شعر و هنر خوشنویسی توانا بود و خلف تخلص می‌کرد. در میانهٔ عمر بر اثر سکته به لقوهٔ دست مبتلا گردید و ناچار دست از خطاطی کشید. او جداعلای خاندان میکده‌ است و سلیمان میکده و غلامعلی میکده از...

میرزا فضل الله نوری – بنگرید به تن قتن  

میرزا قشمشم در بخش‌های قبلی «واژه‌های متروک» از اهمیت شناسایی و حفظ واژه‌ها و لغات فراموش شده سخن گفته شد. اینک به معرفی لغات دیگری از این گروه پرداخته می‌شود: میرزا قشمشم: کسی را گویند یکتای آرخالق با عرقچین و شبکلاه درب خانه خویش ایستاده به تماشای مردم مشغول باشد. آرخالق یا ارخالق نوعی جامه...

میرزا قلمدان قلمدان، جعبه مانندی است از جنس چوب، مقوا یا پاپیه ماشه که برای نگهداری قلم‌های مخصوص خوشنویسی و دیگر ابزار کتابت به کار می‌رود که با هنر و فرهنگ ایران رابطه و پیوند دیرینه دارد. قلمدان از صنایع دستی ارزشمند ایران است و علت اهمیت آن در زمان قدیم ظرافت و حساس بودن...

میرزا کاظم آشتیانی- میرزا کاظم آشتیانی فرزند میرزا محسن آشتیانی، مستوفی درجه اول دربار قاجار. میرزا کاظم در زمان سلطنت کریم خان زند مقام استیفای کل یافت و پس از تاج‌گذاری آقا محمد خان در مقام خود باقی ماند. او در سال ۱۲۱۱ ق. زمانی که در التزام رکاب آقا محمد خان برای فتح قلعهٔ...

میرزا کاظم خان نظام‌الملک – وی از رجال و درباریان دوره قاجار و پسر اول میرزا آقاخان نوری بود. میرزا آقاخان نوری پس از قتل مرحوم امیر کبیر، صدراعظم ناصرالدین شاه شد. میرزا کاظم خان در سال ۱۲۴۶ ق. از بطن دختر محمدزکی‌خان نوری، وزیر فارس، متولد شد. در سال ۱۲۶۵ در دستگاه استیفا به...

میرزا محمد آشتیانی – میرزا محمد آشتیانی ملقب به قوام‌الدوله پسر میرزا محمدتقی قوام‌الدوله آشتیانی و از نوادگان آقا محسن آشتیانی بود. او در دوره فتحعلی‌شاه وارد خدمت حکومتی شد.( مستوفی، ۱۳۶۰ ،ج ۱، ۹۳) و در دوره ناصرالدین شاه به مدارج بالا دست یافت و به وزارت خراسان گمارده شد.( در تیر رس حادثه،...

میرزا محمدتقی آشتیانی – میرزا محمدتقی آشتیانی  ملقب به قوام‌الدوله از رجال عصر قاجاریان بود. محمد تقی فرزند میرزا هاشم فرزند آقا محسن آشتیانی بود. او خدمت خود را در دربار فتحعلی شاه آغاز کرد. او پس از پیروزی ایران بر عثمانی در جنگی که به سال ۱۲۰۰ ش. /۱۸۲۱ م. روی داد، برای عقد...

میرزا محمدعلی خان قوام‌الدوله- میرزا محمدعلی خان قوام‌الدوله دولت‌مرد و نویسنده اواخر دوران قاجار بود. او پسر عباس قوام‌الدوله بود که از رجال مهم دوران ناصرالدین‌شاه به شمار می‌آمد و در اوخر سلطنت او، سمت وزیر خارجه داشت. میرزا محمدعلی خان پس از پدرش ملقب به قوام‌الدوله گردید. او در دوران صدارت علی اصغر اتابک...