دروازه های چهارگانه – در این دوران تهران هنوز شبیه به شهر کوچکی از دوره صفویه و با حصاری بر گرد آن مشتمل بر ۱۱۴ برج و دروازه‌های چهارگانه‌اش بود، در حالی که درون شهر از معابر تنگ و نهرهای طویل که گرداگرد باغ‌های میوه و محله‌های شهر قرار داشتند، خانه‌های خشتی و بازارچه‌های سرپوشیده،...

دستخط– شاه، اوامر خصوصی و دستورهای مخصوص خود را به خط خود یا منشی مخصوص خود ــ که حکماً ذیل آن را امضا می‌کرد ــ صادر می‌نمود. این نوع مکتوب، به دستخط موسوم بود. دستخط، نباید حاوی کارهای دولتی باشد؛ زیرا با مسئولیت وزرا، منافات دارد.

دستورالعمل وظایف اداره احتسابیه –  كامران میرزا نایب‌‌السلطنه در اجراى دستخط شاه دستورالعمل مفصلى درباره وظایف اداره احتسابیه به اعتمادالسلطنه ابلاغ نمود:  «… اولاً، هر چه از دیوارها كه به میل صاحب‌‌خانه تجدید مى‌‌شود یا جاهاى معیوب كه احتساب شهر خرابى و مرمت آن را لازم مى‌‌داند باید طاق نماسازى شده و تدریجاً همه دیوارهاى...

  دشنام لوطی ها – «زشت‌ترین دشنام‌ها و بدترین اعمال در میان لوطیانِ یَل جوانمردِ خوشنام به کار بردن کلمات و جملات نامَرد، نالوطی، لچک به سر و امثال آن بود. سوگند به دروغ خوردن، موی سبیل گرو بسته را از گرو بیرون نیاوردن، عهد و قول خود را شکستن، بی‌غیرتی و بی‌ناموسی کردن، ناتوزدن...

دشنام ناپلئون به ایرانیان – نيازهاي متقابل ايران و فرانسه به يكديگر در جنگ ایران و روسیه منجر به عقد پيمان فين كن اشتاين شد. اين پيمان در چهارم مه 1807 م./25 صفر 1222ق. به امضاي دولتمردان فرانسوي و ميرزا محمدرضا خان قزويني به نمايندگي از سوي دولت ايران رسيد و هر دو دولت طي...

دفتر خاقانی– اداره ثبت املاک.

دفیله– رژه رفتن؛ عمل به رده رفتن و گذشتن گروه‌ها از برابر کسی؛ رژه.

دکه نعلبندی سرچشمه نعلبندی از مشاغل معمول تهران قدیم بود که حمل و نقل اشخاص، بار و کالا توسط چهارپایان انجام می شد. «نعلبندی یعنی نعل بستن . نعل زدن . بر سم ستور نعل کوبیدن . عمل نعلبند. دکان نعلبند. آنجا که ستوران را نعل کنند. خراج . (آنندراج ). خراج اندکی که از...

دلیل السفرا – سفرنامه میرزا ابوالحسن خان شیرازی (ایلچی) به روسیه علوی شیرازی، محمد هادی (نويسنده)، دنیاى كتاب‏، تهران ،1363 ش.، چاپ اول. ابوالحسن ایلچی، ۱۱۹۰ – ۱۲۶۲ق. – سفرها – روسیه سفرنامه ميرزا ابوالحسن خان ايلچى يا حيرت نامه اثر محمد هادى علوى شيرازى است كه سال‌ها در سفر ميرزا ابوالحسن خان ايلچى به...