ویکتور دیوید گروئن

ویکتور دیوید گروئن (Victor David Gruen) (1980- ۱۹۰۳)، معمار و شهرساز آمریکایی – اتریشی، یهودی تبار بود. او در آمریکا شهرهایی را طراحی کرد.
وی زاده وین پایتخت اتریش و فعال سیاسی (سوسیالیست) بود و در زمان جنگ جهانی دوم و اشغال کشورش توسط آلمان، به آمریکا مهاجرت کرد و با تغییر نام از گروئنبام به گروئن در سال ۱۹۴۳ تابعیت آن کشور را پذیرفت.
کرد. او مدافع اولویت بندی عابران پیاده نسبت به اتومبیل ها در هسته های شهری بود و همچنین طراح اولین مرکز خرید عابر پیاده در فضای باز در ایالات متحده ، بازار کالامازو بود.
                                        Wall, 2006

 Weiss-Sussex & Bianchini 2006, p. 92.

از آثار مهم وی طراحی پلان شهری شمال تهران بین سالهای ۱۹۶۴ تا ۱۹۶۷ است. برخی منابع از طرح وی با نام «طرح جامع تهران» نام برده اند.
Mall Maker: Victor Gruen, Architect of an American Dream. M. Jeffrey Hardwick, Victor Gruen. University of Pennsylvania Press, 2004. ISBN 0-8122-3762-5 pp.220

در ۱۳۴۴ش. شهرداری تهران ویکتور گروئن را برای طرح جامع شهری استخدام کرد. طرح جامع تهران دو محدوده ۵ ساله و ۲۵ ساله را با مساحت ۱۸۰ کیلومترمربع، بـرای رشد شهر مشخص کرد؛
اما شتاب توسعه و اسکان شهري به اندازه‌اي بود که تا ۱۳۵۱ش. محدوده ۲۵ ساله تهران نيز پر شد. براساس اين طرح تهران داراي ۲۲ منطقه شهري بود. تغيير سيماي شهر تهران در اين دوره ثمره رشد سريع بافت شهري در اراضي باير، آباديهاي حومه تهران و اراضي کشاورزي، همچنين احداث ساختمانهاي اداري و فرهنگي و مجتمعهاي سازماني در مقياس وسيع و نيز معابر شهري و بزرگراههايي بود که در طرح جامع تهران (۱۳۴۷ش/۱۹۶۸م) پيش‌بيني شده بود.
بزرگراه‌هایی که در طرح کلان شهری سال ۱۳۴۷ش تعریف شده بود، شهر را از شمال و جنوب و شرق و غرب به هم می‌دوخت. بسیاری از مؤسسات و مراکزی که پیش از این گفته شد، دانه‌های شهری درشت و معتبری بودند که در محدوده بزرگراه‌های پارک وی، خیابان پهلوی، بزرگراه شاهنشاهی، آیزنهاور، ۴۵ متری سیدخندان، جاده قدیم شمیران، جاده مخصوص کرج و در مراحل بعدی، اتوبان نواب، امتداد ۴۵ متری سیدخندان، آزادراه تهران کرج، بزرگراه‌های افسریه، طرشت و بهشت زهرا قرار داشتند. این ساختار را خیابان‌های مهم دیگری در نواحی مرکزی شهر تقویت می‌کرد که از جمله می‌توان به محور‌های تخت جمشید، تخت طاووس، عباس‌آباد، کریم‌خان زند، نیروی هوایی، نظام‌آباد و ادامه بلوار الیزابت اشاره کرد.
بافت‌های شطرنجی و شبکه‌هایی که بیش‌تر آن‌ها بدون رعایت درجه‌بندی‌های اساسی و بدون تعریف ساختار شهری منتسب برای هر محله طراحی شده بودند، به تدریج از ۱۳۵۰ش/۱۹۷۱م صاحب بلوک‌های بلندمرتبه شدند. ساختمان‌های اطراف میدان ونک نظیر پارک دوپرنس، ایران سکنا، اسکان، سامان، آـ اس ـ پ، شهرک غرب و مجموعه‌های لاله، نهد، دوما و آتی‌ساز، اراضی شمال فرودگاه و شهرک‌های اکباتان، آپادانا و شهرک لویزان از آن جمله‌اند.