آسوری‌‌ها یا آشوریها خود را بازمانده از قوم كهنسال آشور می‌‌دانند كه با از میان رفتن دولت آشوریان در سرزمین ایران قدیم باقی ماندند. با تقسیمات جدید جغرافیایی آنان، امروز در ایران، سوریه، عراق، تركیه و… حتی آمریكا ساكن هستند و خود را ایرانی می‌‌دانند و خوشبختانه به تازگی دفتر اتحادیه آشوری‌‌های جهان به تهران منتقل شده است.
در اوایل دوره قاجار كه هیئت كمیسیونرهای آمریكایی برای تبلیغ دینی و كمك به ایران و عثمانی و… مسافرت می‌‌كردند. دو تن از آن‌ها به نام‌های اسمیت و دوایت در ایران با استفان آسوری ملاقات كردند و از آبادی‌‌ها و قصبات مختلف بازدید نمودند. نتیجه تحقیقات آن‌ها این بود كه اسمیت در گزارش خود آورد:
«… این‌جانب در تمام مسافرت خود، مردمی ندیدم كه به اندازه آسوری‌‌های ایران حاضر به قبول انجیل مسیح باشند.»
سرانجام از سوی هیئت مزبور شخصی به نام جاستین پركینز برای تبلیغ دین مسیحیت به میان آسوری‌‌های ایران اعزام می‌‌شود. وی و همسرش پس از ورود به تبریز در اوت 1834م. یك سال در آن شهر اقامت می‌‌كنند… / تاراج میراث ملی، ج 4، ص چهل و سه مقدمه.
آشوریها گروه دیگری از اقلیت‌های مسیحی ساكن در تهران هستند با شش كلیسای فعال كه بیش از 50 سال عمر ندارند. ژوزف كشیش كلیسای كلدانی و آشوری در خیابان فرصت تهران در این باره می‌‌گوید: «در تهران تعداد شش كلیسا به مسیحیان آشوری و كلدانی تعلق دارد. قدیمی‌‌ترین آن‌ها كلیسای حضرت یوسف در خیابان فرصت است. كلیسای شرق آشوری (مارگیوركس) در خیابان ستارخان و كلیسای انجیلی، آشوری و حضرت توما در خیابان كارگر شمالی و كلیسای حضرت مریم در خیابان خرمشهر و كلیسای دیگری به نام حضرت مریم در خیابان سرباز نیز از كلیساهای متعلق به اقلیت آشوری و كلدانی می‌‌باشد. / مجله زمان، شماره 43، ص 35.
انجمن آشوریها و كلدانی‌‌ها ی ایران كه محل استقرار آن در تهران نشانی؛ شهرزیبا، خیابان اعتمادیه، خیابان مخابرات است، آشوریان را چنین معرفی می‌‌كند:
انجمن آشوری‌‌های تهران حدود 85 سال پیش، تأسیس شده و متولی امور فرهنگی، اجتماعی، ورزشی، آموزشی آشوری‌‌های تهران است. در حال حاضر، 25000 تا 30000 آشوری در ایران زندگی می‌‌كنند.
در این انجمن هیئت مدیره هر سه سال یك‌بار انتخاب و با نُه عضو تشكیل می‌‌شود.
برخی از مراسم ملی مذهبی آشوریان عبارتند از: عید میلاد مسیح، شب ژانویه، مراسم قیام حضرت مسیح، جشن عروج حضرت مسیح، عید آب پاشان (حدود دو ماه و نیم بعد از قیام حضرت مسیح)، جشن سال نو آشوری در اول آوریل (نیسان) هر سال كه قدمت آن به حدود 1000 سال قبل از میلاد مسیح می‌‌رسد و جشن تموز كه در ماه مرداد برگزار می‌‌شود.
آشوریها اولین قومی بودند كه آیین مسیح را پذیرفتند و سپس یكی از حواریون حضرت عیسی همه آشوریها را در دریاچه ارومیه غسل تعمید داد كه این روز را نیز جشن می‌‌گیرند.
در تهران پنج كلیسا متعلق به آشوریها وجود دارد كه عبارتند از:
كلیسای ارتدوكس ماركی‌‌ورگیس، واقع در خیابان ساعد آقابالازاده (كارگر)؛ كلیسای ارتدوكس حضرت مریم، واقع در خیابان سرباز، متعلق به كلیسای شرق آشوری (اولین كلیسای آشوریها) ؛ كلیسای كاتولیك حضرت یوسف، در خیابان فرصت؛ كلیسای كاتولیك حضرت مریم در خیابان خرمشهر» سینا» ؛ كلیسای حضرت توما، جنب اداره گذرنامه، متعلق به كلیسای پانتیكاست.
بیش از چند كلیسای آشوری، در روستاهای ارومیه و قدیمی‌‌ترین كلیسای جهان نیز در ارومیه وجود دارد كه به نام ننه مریم معروف است. این كلیسا بیش از 1900 سال (قرن اول میلادی) قدمت دارد.
آشوریها در تهران دو مدرسه دارند كه تا مرحله پیش‌دانشگاهی نیز پیش می‌‌رود. مدارس آن‌ها مختلط است و محدودیتی برای مسلمان‌ها نیست. رهبر مذهبی كلیسای اصیل آشوری عالی‌‌جناب پاتریارك ماردن خای چهارم، رهبر جهانی كلیسای شرق آشوری و ایرانی، است. او دارای كرسی مذهبی در شیكاگوی آمریكاست.
با انتخاب بت كلیا نماینده آشوری‌‌های ایران در مجلس شورای اسلامی و معاون دبیركل و رئیس دفتر آسیایی اتحادیه انجمن‌های آشوری جهان به عنوان دبیركل این اتحادیه، دفتر مركزی اتحادیه به ایران انتقال یافت.
دفتر مركزی اتحادیه انجمن آشوری‌‌های جهان پس از گذشت بیش از چهار دهه استقرار در آمریكا، در سال1378ش. به ایران انتقال یافت.
پس از فروپاشی تمدن و امپراتوری آشور در بین النهرین و عراق کنونی، به وسیله پادشاهان هخامنشی، به ایران کوچ کردهاند. به تعبیر آلبرت کوچویی رییس انجمن آشوریان تهران: «ایران موطن حقیقی آشوریان است.» آشوریان ایران، حدود 40 هزار نفر هستند و از جنوب ایران تا تهران و ارومیه، پراکندگی دارند. آشوریها یك قوم و یك ملت هستند كه بعد از ظهور حضرت مسیح، به مرور مسیحیت را پذیرفتند.
براساس آخرین آمار كه برای انتخابات مجلس شورای اسلامی گرفته شد جمعیت آنان بین 30 تا 40 هزار نفر برآورد شده است. ما یك نماینده مجلس هم داریم.
از تمدن باستانی و كهن ما، خط و زبان آشوری كه ریشه در همان زبان و خط باستانی آشوری دارد، باقیست. خط آشوری ریشه در خط میخی دارد.
ما معتقدیم بسیاری از آداب و رسوم و سنت های امپراتوری آشوری در مسیحیت رخنه كرده و از آن زمان در آن جریان دارد. مثلامراسم و آداب و سنن ایرانی كه در ایران با ورود اسلام، تحت تاثیر آن قرار گرفته، برای آشوریان نیز در مسیحیت تجلی متفاوتی یافته است.
ما آشوری ها تقویم مجزایی برای خود داریم كه قدیمی ترین تقویم های تاریخ بشری محسوب می شود. در تقویم آشوری امسال، سال 6756 است.
خط آشوری امروز آن قدر دستخوش تحول شده كه با كتیبه های باستانی تفاوت های عمده پیدا كرده است. جوان آشوری اگر علاقه مند باشد، می تواند، آن را بیاموزد و بخواند.
ارومیه، كرج، اهواز، شاهین شهر اصفهان، همدان، كرمانشاه و قزوین هم دارای انجمن هستند اما انجمن مادر یا قدیمی ترین انجمن آشوری ها در ایران، انجمن آشوری های تهران است.این انجمن ابتدا به شكل یك كلوپ و باشگاه تفریحی بود
كه قصدش صرفاحفظ آیین ها و جشن های دینی بود. مثل عید پاك و میلاد مسیح و جشن های عروس آرایی و آب ریزان و… را احیا می كرد. اما در حدود 50 سال پیش شكل فرهنگی بیشتری به خود گرفت.آثار مهم فرهنگ و تاریخ و دین آشوری را چاپ كرد و در مقاطع مختلف هم نشریاتی را منتشر كرد.
هر آشوری كه از پدر یا مادر آشوری باشد، عضو انجمن آشوری های تهران به حساب می آید اما طبیعتابر اساس قانون احزاب و جمعیت ها ما عضوگیری كرده ایم و حدود دو هزار عضو متغیر در تهران داریم. به جز این ما تشكیلاتی هم به نام «كانون ملی جوانان آشوری» داریم.
اگر مثلادر پیش از انقلاب در هر دو تا چهار سال، یك مورد تغییر دین داشته ایم، هم اكنون هم همین طور است.هیچ محدودیتی برای ادامه تحصیل برای جوانان آشوری وجود ندارد.
هر جوان آشوری در كنار زبان فارسی زبان آشوری هم می خواند و می داند. مدارس تخصصی در زمینه خط و زبان آشوری وجود دارد كه در این مدارس دروس دینی مخصوصی هم به عنوان واحدهای درسی مجزا تدریس می شود. در تهران پنج مدرسه دخترانه و پنج مدرسه پسرانه داریم.
مدارس ما از مدارس بقیه ایرانیان مجزا نیست و مشترك است. اما مدارس ارامنه مختص خود آنهاست.
گرویدن به مذهب مسیحیت باعث شد تا كتاب های مذهبی آشوری های از درجه اهمیت ساقط شوند. آشوریان باستان چند خدایی بودند اما خدای قادری نیز در راس آنان بوده است. البته می دانید كه امروز ادیان بازمانده از آن دوره در مطالعات اساطیری می گنجد، نه دینی.
هنوز ازدواج ها درون گروهی است. البته آشوری ها می توانند با ارمنی ها كه آن ها نیز مسیحی هستند ازدواج كنند اما مطلوب خانواده های آشوری نیست./روزنامه سرمایه، ش 234 ، 4مرداد85
