آسیاب نظام الملك

دو آسیاب با نام نظام الملك در تهران بوده است، یكی‌ در حوالی‌ میدان مازندران و دیگری‌ بالاتر از آن در خیابان انقلاب. این دو آسیاب را در شرح قنات نظامیه چنین می‌‌یابیم:

 قنات نظامیه، از شمال شرقی‌ تهران سرچشمه می‌‌گرفت و به طرف جاده تهران نو (آن روزها به خیابان نارمك معروف بود) سرازیر می‌‌شد. در غرب خیابان مذكور داخل منازل شده، كوچه عظیم پور را به عمق شش متر و كوچه شكوفه را در عمق 3/5 متری‌ به فاصله 50 متری‌ خیابان نارمك قطع كرده از خیابان آسیاب سردار به فاصله 100 متری‌ سه راه نارمك در ژرفای‌ 5/1 متر گذشته آسیاب نظام الملك را در شمال خیابان انقلاب گردانده به عمق هشت متر پایین می‌‌رفته و سپس خیابان انقلاب را در عمق شش متری‌ قطع می‌‌كرد و آن‌گاه وارد منازل می‌‌شد، خیابان مازندران را به عمق 3/5 به فاصله 100 متری‌ غرب خیابان قدوسی‌، نزدیك كوچه واحدی‌ قطع كرده وارد منازل می‌‌شد و كوچه‌های‌ واحدی‌ و سعیدالملك را نیزقطع و از خیابان كیوان در 120 متری‌ شرق میدان مازندران گذشته سپس دومین آسیاب نظام‌الملك را گردانده هشت متر ژرفا پیدا می‌‌كرد. آن‌گاه خیابان خورشید (فخرآباد) را درفاصله 150 متری‌ شرق میدان دروازه شمیران در عمق هفت متری‌ قطع می‌‌كرد و وارد پارك امین‌الدوله می‌‌شد و در جنوب كوچه قائن و مقابل كوچه دانشسرای‌ عالی‌، خیابان نظامیه را از شرق به غرب قطع می‌‌كرد - در این نقطه، قنات بهارستان را قطع كرده و از زیر آن می‌‌گذشت - سپس از قسمت غربی‌ خیابان نظامیه پایین آمده در مقابل خیابان ژاله (شهدا) به ژرفای‌ چهار متر می‌‌رسید و از امتداد خیابان نظامیه تا میدان بهارستان پایین آمده در آن‌جا منحرف می‌‌شد و از زیر میدان عبور نموده و در جنوب میدان بهارستان (لقانطه سابق) آب نما می‌‌شد.