کاروان سرا – در دوره فتحعلی شاه سرگور اوزلی، سفیر وقت انگلستان نخستین سفارتخانه این کشور را در جنوب بازار برپا کرد. این سفارتخانه شامل باغ بزرگ و عمارتی بود که هرکدام در یک طرف گذری واقع شده بود که پس از آن به همین مناسبت گذر ایلچی نامیده شد.
جیمز موریه شمار کاروان‌سراها و حمام‌های شهر را هرکدام ۱۵۰ باب بازگو کرده است. به گفته او دو میدان بزرگ، یکی داخل شهر و یکی در ارگ تهران وجود داشته است. مقصود از میدان بزرگ داخل شهر احتمالاً سبزه‌میدان است. او ضمناً از دو عمارت ییلاقی سلطنتی خارج شهر: قصر قاجار و نگارستان نام می‌برد که نگارستان را به تازگی بنا می‌نموده‌اند. (مرآة البلدان، ج۱، ۸۵۵-۸۵۶، ۱۳۶۷ش.) ژوبر قصر قاجار را چنین وصف کرده که بر فراز تپه‌ای واقع و بنایی است آجری و بسیار زیبا و باغ بسیار وسیعی بر آن احاطه دارد. نهر آبی از وسط باغ می‌گذرد که پس از تشکیل حوض‌ها و فواره‌ها در زمین‌های هموار زیردست گم می‌شود. عمارت قصر قاجار در نهایت جلال و شکوه زینت شده است و نقاشی‌هایی که با کمال ظرافت و دقت در آن شده، زینت‌افزای قصر است. (ژوبر، پا، مسافرت در ارمنستان و ایران، ج۱، ۲۵۴-۲۵۵، ترجمه علیقلی اعتماد مقدم، تهران، ۱۳۴۷ش.) قصر قاجار طی سال‌های بعد جلال و شکوه بیشتری پیدا کرد، چنان‌که هاینریش بروگش (۱۲۷۷ق/۱۸۶۰م) می‌نویسد: قصر قاجار که معروف به قصر ورسای تهران است، بیشتر از نظر پله‌ها و تپه‌ای که بر فراز آن ساخته شده است، به ورسای شباهت دارد. ساختمان قصر نسبتاً ساده، اما داخل آن مجلل است و محل ییلاقی و تفریحی مناسب مقام سلطنتی را دربر دارد. استخر بزرگ آن‌که فواره‌های متعدد و بسیار زیبایی دارد و زمستان‌ها یخ‌بسته و اروپاییان روی آن سرسره بازی می‌کنند، در چند جا ترک برداشته است و معلوم نیست که چرا برخی از درختان کهن و زیبای آن را قطع کرده‌اند./ بروگش، هاینریش، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ج۱، ۱۹۲-۱۹۳، ترجمه محمدحسین کردبچه، تهران، ۱۳۶۷ش.
