ورامین

ورامین در رویدادهای اواخر سده ۸ قمری در دوره ایلخانان جای شهر ری را گرفت و مرکزیتِ تومان ری را داشت.(آذری دمیرچی، علاءالدین، جغرافیای تاریخی ورامین، ج۱، ص14و۱۳، تهران، ۱۳۴۸ش.) کلاویخو تهران را شهری بزرگ، خرم و فرح‌زا وصف کرده که بر گرد آن دیواری نبوده، و در آن همه‌گونه وسایل آسایش یافت می‌شده است. به گزارش همو تهران در آن زمان در قلمرو حکومت سلیمان میرزا، داماد تیمور گورکانی قرار داشته است. مقر این امیر تیموری شهر ورامین بوده که کلاویخو آن را شهری بزرگ، اما با خانه‌های اغلب خالی از سکنه و غیرمسکونی توصیف کرده است. ( Clavijo، RG، Narrative of the Embassy، ج۱، ص۱۸۲، tr CR، Markham، New Delhi، ۲۰۰۱.؛ ، Clavijo، RG، ج۱، ص۹۸-۹۹، Narrative of the Embassy، tr CR، Markham، New Delhi، ۲۰۰۱.) ورامین حاکم-نشین ولایت ری بود. تا اینکه شاه عباس اول برای تهران بیگلربیگی تعیین کرد. در زمان سلطنت او (‌ ۹۹۶-۱۰۳۸ق/ ۱۵۸۸-۱۶۲۹م) تهران جای ورامین را گرفت.(رازی، امین‌احمد، هفت اقلیم، ج۳، ص۴۹، به کوشش جواد فاضل، تهران، ۱۳۴۰ش.؛اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌، مرآة البلدان، ج۱، ص۸۲۸-۸۲۹، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث، تهران، ۱۳۶۷ش.) از این پس تهران به مهم‌ترین شهر و حاکم‌نشینِ این ناحیه تبدیل شد و از ری نیز که دیگر رونقی نداشت پیشی گرفت. به نوشته دلاواله نام تهران بر ولایتی که این شهر مرکز آن بود، نیز اطلاق می‌شد.(اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌، مرآة البلدان، ج۱، ص۸۲۸-۸۲۹، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث، تهران، ۱۳۶۷ش.)(مولف)