نوحه سرایی- نوحه سرایی کردن ؛ نوحه خوانی کردن . نوحه گری کردن . نوحه خواندن.(لغت نامه دهخدا)
– نوحه کردن به آواز بلند زاری کردن . (ناظم الاطباء).
– نوحه خوان آنکه نوحه خواند. که نوحه گری کند. نوحه گر.
– نوحه خوانی عمل نوحه خوان .
– «و من الفاظ الرسول(ص): النیاحة من عمل الجاهلیة؛ از فرمایشات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است که نوحه‌‌سرایی از اعمال دوران جاهلیت است.» (شیخ صدوق، من لا یحضره الفقهیه ۲۷۲-۲۷۱/ ۴، وسائل الشیعه ۲/۹۱۵ ، الحدائق الناضره ۴/۱۶۷ وجامع احادیث الشیعه ۳/۴۸۸، روضة المتقين في شرح من لايحضره الفقيه، ج۱۳، ص۵. بحار الانوار ۸۲/۱۰۳)
– پیامبر اکرم(ص): « …. و انی نهیتکم عن النوح و العویل»: و من شما را از نوحه‌خوانی و شیون و واویلا کردن، نهی می کنم./جامع احادیث الشیعه ۳/۳۷۲
– حضرت رسول(ص): «و انی نهیت عن النوح و عن صوتین احمقین فاجرین صوت عند نعمة لهو و مزامیر شیطان و صوت عند المصیبة خمش وجوه و شق جیوب ورنة الشیطان»: من از نوحه‌خوانی و دو آواز احمقانه فاجر شما را نهی می کنم؛ آواز هنگام خوشی و شادی که آواز شیطان است و آواز هنگام مصیبت که همراه با زدن و خراشیدن صورت و چاک کردن گریبان است وآواز شیطان است. (مستدرک الوسائل ۱/۱۴۵ و جامع احادیث الشیعه ۳/۴۸۶)
– پيامبر اكرم(صلوات الله عليه)مي فرمايند: «پس از مرگ من هرگز صورت نخراشيد، موي خود را پريشان نسازيد، داد و فرياد نكنيد و مجلسي كه همراه داد و فرياد است نداشته باشيد.»/شيخ حر عاملي، وسايل الشيعه، ج۲، ص ۹۱۵.
– امیرالمؤمنین علی(ع) در نامه‌ای به رفاعة بن شداد: «و ایاک و النوح علی المیت ببلد یکون لک به سلطان»: تو را بر حذر می‌دارم که در شهری که حاکم آن هستی، بر مرده‌ای نوحه شود. (مستدرک الوسائل ۱/۱۴۴ و جامع احادیث الشیعه ۱/۱۴۴ و البحار ۸۲/۱۰۱)
– علی(ع): «ثلاث من اعمال الجاهلیة لا یزال فیها الناس حتی تقوم الساعة: الاستسقاء باالنجوم و الطعن فی الانساب و النیاحة على الموتى »: سه چیز از اعمال جاهلیت است که همیشه مردم تا قیامت به آنها مبتلا هستند؛ طلب باران با ستارگان، طعنه زدن در نسب و نوحه‌خوانی بر مردگان. (۱/۱۴۳/۱۴۴،جامع احادیث الشیعه ۳/۴۸۸، بحار الانوار ۸۲/۱۰۱)
– امام حسین(ع) در شب عاشورا خطاب به حضرت زینب(س): «در عزای من گریبان پاره نكن، به سر و صورت خود نزن، صدایت را بلند نكن و صبور باش.»/ بحارالأنوار، ج ۴۵، ص ۲
– امام صادق(ع): «لا یصلح الصیاح على المیت و لا ینبغى ولکن الناس لایعرفون»: داد و فریاد زدن بر شخص مرده جایز و شایسته نیست و لکن مردم نمی دانند.(کافی ۳/۲۲۶،الوافى ۱۳/۸۸،وسائل الشیعه ۲/۹۱۶، جامع احادیث الشیعه ۳/۴۸۳)
– امام صادق: «لا ینبغى الصیاح على المیت و لا تشق الثیاب»؛ شیون و زاری کردن و پاره نمودن لباس بر میت شایسته نیست.(کافی ۳/۲۲۵، ذکری الشیعه ۷۲، الوافى ۱۳/۸۸، وسائل الشیعه ۳/۹۱۴، ۴/۳۶۹، جامع احادیث الشیعه ۳/۴۸۳)
– امام صادق(عليه السلام) مي فرمايند: «رسول خدا از فرياد كشيدن و داد كشيدن و نوحه سرايي كردن و بلكه از گوش دادن به آن در مصيبت ها منع كردند»./شيخ حر عاملي، وسايل الشيعه، ج۲، ص ۹۱۵.
– محمد بن مکی عاملی ملقب به شهید اول: «شیخ در المبسوط و ابن حمزه، نوحه‌خوانی را تحریم کرده اند و شیخ ادعا کرده که نوحه‌خوانی به اجماع ـ شیعیان ـ حرام است».(الذکری/۷۲ و بحار ۸۲/۱۰۷)
– آیت الله محمدحسین شیرازی: «لیکن از شیخ طوسی در المبسوط و ابن حمزه ثابت است که نوحه‌خوانی را مطلقاً حرام دانسته اند».(۱۵/۲۵۳)
– آیت الله محمدحسین شیرازی: «در جواهر ادعا شده که به سر و صورت زدن و شیون و واویلا نمودن قطعا حرام است»./ الفقه ۱۵/۲۶۰
– محقق حلی: شیخ‌طوسی به دلیل اجماع می‌گوید: گرفتن مجلس عزا مکروه است؛ چون از هیچ یک از ائمه ثابت نشده که به خاطر عزاداری جلسه گرفته باشند. لذا مجلس عزاداری با سنت و راه و روش سلف مخالف است/ المعتبر ۹۴
– امام باقر (ع) مي فرمايند: «شديدترين مرتبه جزع، عبارت است از فرياد همراه با واي كردن، مضروب ساختن صورت و سينه، كندن موي از پيشاني و هركس گريه كند و فرياد بزند، صبر و شكيبايي را رها كرده و در غير آن راه قرار گرفته است.»/شيخ حر عاملي، وسايل الشيعه، ج۲، ص ۹۱۵.
ابن تیمیه درباره نوحه سرایی می گوید:
«نوحه سرایی بر مردان و زنان حرام است و این فتوای پیشوایان معروف اهل سنت است. در صحیح مسلم و صحیح بخاری از پیامبر (ص) نقل شده است که: «زنانی که نوحه سرایی می کنند، چنانچه قبل از مرگ توبه نکنند، در قیامت مبتلا به مرض پیسی شده و بدن آنها با جامه ای از قیر پوشانده می شود».
پیامبر (ص) زنان نوحه خوان و زنانی را که نوحه آنان را گوش می کنند نفرین کرده است:«از ما نیست کسی که گونه های خویش را مجروح کرده، گریبان پاره کرده و آنچه را در زمان جاهلیت می خواندند، بخواند. و کسانی که آنان را از این کارها نهی نکنند، در گناه آنان شریک اند؛ به خصوص نوحه سرایی زنان در کنار قبرها، زیرا این کار معصیت است و خدا و رسولش از آن ناراحت هستند.»(مجموع الفتاوی، ج 24، 382)
از علمای شیعه از جمله شیخ طوسی و ابن حمزه نیز این کار را حرام می دانند.
(المبسوط، ج 1، 189)
روایت عبدالله بن عمر از پیامبر (ص): «میت بر اثر نوحه سرایی در قبرش عذای می شود.»(مسند أحمد، ج 1، 50)
پیامبر (ص) فرمود: «سه چیز از کارهای دوران جاهلیت است و مسلمانان ترک نکرده اند؛ نوحه سرایی، طلب باران از ستارگان و نکوهش دیگران.»(صحیح ابن حبّان 7: 410، موارد الظمآن: 189)
ایشان همچنین در خطبه ای فرمودند: «نوحه سرایی از کارهای دوران جاهلیت است.»(مسند الشهاب، ج 1، 66)
ابوسعید خدری گفته است: «خداوند زنان نوحه خوان و کسانی را که صدای آنان را گوش می کنند نفرین کرده است.»(مسند أحمد، ج 3، 65)
پیامبر (ص) فرمود: «زن نوحه خوان در صورتی که پیش از مرگ اش توبه نکند، در روز قیامت در حالتی برانگیخته می شود که به بدنش جامه ای از قیر پوشانده شده و مبتلا به مرض پیسی است.»(صحیح مسلم، ج 3، 45)
ام عطیه می گوید: «زمانی که خواستیم با پیامبر (ص) بیعت کنیم، آن حضرت از ما تعهد گرفت که نوحه سرایی نکنیم.»(صحیح البخاری، ج 2، 86
در مقابل برخی از علمای اهل سنت از جمله برخی از فقهای مالکیه نوحه سرایی را جایز می دانند.(عمده القاری، ج 19، 232)
البته طعام دادن به صاحبان عزا و اهل مصیبت تا سه روز مستحب است و پیامبر (ص) بعد از این که جعفر بن ابی طالب کشته شد به حضرت زهرا (س) دستور داد تا سه روز برای اسما بنت عمیس غذا ببرد.(وسائل الشیعه، ج 2، ص 888- 889)
برگزاری مراسم فاتحه
تسلیت گفتن و دلداری دادن به اهل مصیبت و دعا برای میت با حضور در خانه و مکان عزاداری از جمله سنت های رسول خدا (ص) است.
