ساختار شهری تهران در زمان فتحعلی شاه قاجار رشدی چشمگیر داشت. مسیر بازار در حدفاصل دروازه شاه عبدالعظیم تا چهارسوق بزرگ و بهخصوص در اطراف بازارچه عودلاجان و دو طرف چهار سوق در این دوره رونق گرفت و بیشتر کاروانسراهای متعددی که در نقشههای دوره ناصری در این مسیر دیده میشوند، در نیمه دوم سلطنت فتحعلی شاه و دوره محمدشاه که پای کالاهای انگلیسی و روسی به بازار تهران باز شد، بنا گردید. مجموعه مسجد شاه (۱۲۳۰ق)، مسجد جامع، بازارچه بینالحرمین، چهار سوق بزرگ بازار (۱۲۲۲ق)، سبزهمیـدان، دهانه اصلی بـازار و ناحیه غربـی آن (که بعدها سرای امیر در آن ساخته شد) به سبب قرار گرفتن روی شریان اصلی بازار و ارتباط با میدان ارگ و تخته پل ورودی آن، پراعتبارترین مساجد، مدارس، میدانها و دکانها را در خود داشت، از دوره فتحعلیشاه تا اوایل دوره پهلوی دوم از پررونقترین و معتبرترین مراکز سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شهر محسوب میشد. [۱۵۳][۱۵۴]
۱۵۳. ↑ مستوفی، عبدالله، شرح زندگانی من، ج۱، ص۳۶، تهران، ۱۳۷۱ش.
۱۵۴. ↑ تحقیقات کامران صفامنش.