سلطنت چهل روزه علی شاه قاجار – محمدمیرزا ولیعهد، پس از مرگ فتحعلی شاه و به‌رغم مدعیان سلطنت، از تبریز به تهران آمد و بر تخت نشست. یکی از مدعیان سلطنت، علی‌شاه ظل‌السلطان بود که مدت ۴۰ روز، تا پیش از ورود محمدمیرزا، در تهران با لقب عادلشاه به سلطنت نشست. از او سرایی موسوم به سرای شاه در بازار تهران بر جای مانده که پای یکی از جرزهای آن در کتیبه‌ای نام او و سال ساخت آن سرا (۱۲۵۱ق.) آمده است.

دوران پادشاهی محمدشاه با وزارت میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام آغاز شد، اما مدت صدارت او چندان ادامه نیافت. قائم‌مقام فراهانی در ۱۲۵۱ق./۱۸۳۵م. در عمارت دلگشا در باغ نگارستان به قتل رسید. (سپهر، محمدتقی، ناسخ ‌التواریخ، ج۲، ۲۷و۳۷-۳۹، به کوشش جهانگیر قائم مقامی، تهران، ۱۳۳۷ش.) صورت تغییریافته این عمارت در حال حاضر محل موزه هنرهای ملی است که در محل سابق باغ نگارستان در ضلع شمالی میدان بهارستان واقع است. در همان سال محمدشاه در قلهک زمینی برای احداث باغ تابستانی به انگلیسی‌ها بخشید و اختیار اداره آن آبادی را به آن‌ها واگذار کرد. روس‌ها نیز بعد‌ها همان اختیار را در زرگنده، محل سفارت خود، از دولت ایران گرفتند.(بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران، ج۲، ۳۸۲، تهران، ۱۳۴۷ش.) استقرار قصر تابستانی سفارت‌های انگلیس، روسیه و بعدها عثمانی (در ۱۳۰۰ق./۱۸۸۳م.) و حریم امنیتی که در آن ناحیه به وجود آمد، زمینه‌ای شد که در دوره ناصری بسیاری از رجال و اعیان در آن‌جا باغ‌های ییلاقی ایجاد کنند. اهمیت وجود چنین ییلاقی در شمال شهر به حدی بود که سفارتخانه‌های فرانسه و آمریکا سال‌ها بعد اقدام به گرفتن مکانی استیجاری در این منطقه نمودند و در زمان حکومت رضاشاه نیز سفارتخانه‌های آلمان و ایتالیا باغ‌هایی در منطقه پل رومی و فرمانیه در اختیار گرفتند.

 

برچسب‌ها: