ساعت سازی

ذکر حرفه و صنف ساعت سازی به عنوان یک حرفه و صنف مستقل مربوط به عصر ناصری است. در فهرست حرف و مشاغل مدرسة مجمـع الصنايع ساعت سازی نیز یاد شده است:«…الف)ساعت سازى و تعميرات آن(دو واحد) (اقبال، 1327، 59-70.) مصنوعات وتوليدات اين مركزبخشى از نيازهاى درباريان، نيروهاى نظامى، خدمة دربار و اشياى مورد نياز در تشريفات دربار را بر طرف مى كرد. در گزارش هاى رسمى تأكيد مى شود اين مركز شامل حرفه هايى بود كه براى تهية لباس و لوازم نظامى براى نظاميان فعال بودند (اعتمادالسلطنه، 1363 ، ج1، 93 .) «…در جريان بازديد هيئت مزبور، چون صدراعظم، كار خواجه احمد ساعت ساز در نظرش جلوه كرد، دستور داد مبلغ يكصد تومان بر مواجب او افزودند، يا «… از دولت عليه فراخور صنعت هر يك ازين اشخاص انعام و التفاوت مبذول شده و مي شود، مورد تحسين و تشويق مي گردند.»(اقبال، 1327، 67-) طبق گزارشى مربوط به محرم 1269در مدرسه بالغ بر 45 استاد و 144 شاگرد به كار اشتغال داشتند. شمار توزيع استادان و شاگردان در رشته هاى مختلف به اين شرح بود:
2 استاد و 2 شاگرد در رشتة تعمير ساعت ؛
1 استاد و 2 شاگرد در رشتة ساخت ساعت بزرگ آويز؛
2 استاد و 2 شاگرد در رشتة ساخت ساعت بزرگ آويز؛(اقبال، 1327، 67-70.)
رشته هاى مجمع الصنايع بدين شرح قابل دسته بندى است:
ساخت و تعمير ساعت و غیره … حجرة استاد مهدي ساعت ساز؛«ساعت بزرگ زنگي عمارتي كه تمام اسباب آن را در دارالخلافه طهران ساخته اند(ايران، رجب1299ق، ش487، 3-2.) از ساعت های مشهور عصر قجری:
ساعت شمس العماره، هدیه ملکه ویکتوریا به ناصرالدین شاه است که دوستعلی خان نظام الدوله هنگام ساخت آن بنا ساعت در آن نصب شد. ساعت مسجد مشیرالسلطنه توسط «احمدخان مشیرالسلطنه»، یکی از نزدیکان دربار مظفرالدین شاه ساخته شد.