خانم تاریخ تهران – در دوره شاه تهماسب تهران صاحب حصار و اعتبار شد، اما با وجود توجه بسیار شاه تهماسب به تهران، او اقدامی برای ایجاد بناهای دولتی و یا سلطنتی در این شهر نکرد. نخستین بناهایی که پس از تکمیل بارو در تهران ساخته شد، حمام، تکیه و مدرسه خانم است که به دستور «خانم»، خواهر شاه تهماسب (جواهرکلام، تاریخ تهران، ج۱، ۷۷، ۱۳۲۵ش.) در محله چاله میدان از قدیمی‌ترین نقاط مسکونی تهران بنا شد که هنوز هم یاد آن‌ها در نام‌های «گذرِ درِ حمام خانم» و «مدرسه خانم» باقی است.( جغرافیای تاریخی تهران، ج۱، ۳۰، ۱۳۸۱ش.) چندی بعد در زمان سلطنت شاه عباس اول (سل ۹۹۶-۱۰۳۸ق./ ۱۵۸۸-۱۶۲۹م.) تهران جای ورامین را (که پیش از آن حاکم‌نشین ولایت ری بود) گرفت(هفت اقلیم، ج۳، ۴۹، ۱۳۴۰ش.؛ مرآة البلدان، ج۱، ۸۲۸-۸۲۹) و به مهم‌ترین شهر و حاکم‌نشینِ آن ناحیه بدل شد و حتی از ری هم پیشی گرفت. به نوشته دلاواله نام تهران بر ولایتی که این شهر مرکز آن بود، نیز اطلاق می‌شد./ همان.
