بانک ساختمانی – قانون تأسیس بانک ساختمانی و اساسنامه آن
تاریخ تصویب : 1334/03/09
مرجع تصویب : مصوبات مجلس شورا
جزئیات متن قانون
قانون تأسیس بانک ساختمانی و اساسنامه آن
فصل اول – کلیات
ماده 1 – بانک ساختمانی که به موجب این قانون برای مدت نامحدودی به منظور تهیه
مسکن و تنزل اجاره‌بها تشکیل می‌شود شرکتی است سهامی‌که مرکز اصلی آن در تهران است
و می‌تواند عنداللزوم به تصویب مجمع عمومی در هر یک از نقاط کشور شعبه باز نماید.
فصل دوم – سرمایه
ماده 2 – سرمایه اولیه بانک عبارت است از یکصد و پنجاه میلیون ریال یعنی یک هزار
و پانصد سهم یکصد هزار ریالی با نام که کلاً متعلق به دولت‌و غیر قابل انتقال به
غیر خواهد بود به شرح زیر:
الف – هفده قطعه اراضی موات اطراف تهران به مساحت 15 میلیون متر مربع به ارزش
یکصد و بیست میلیون ریال که ثبت آن به عمل آمده به‌انضمام چاه عمیق که در آن احداث
گردیده است.
ب – اراضی نازی‌آباد به مساحت دو میلیون و سیصد و شصت و نه هزار متر مربع و چاه
عمیق و قنات موجود در آن جمعاً به ارزش سی میلیون‌ریال.
ج – بانک مکلف است معادل وجوه حاصله از قسمتهای مندرج در بند (د) و ماده سه را که
به تدریج وصول می‌شود به سرمایه خود بیافزاید.
د – آن قسمت از اراضی مواتی که در تهران و شهرستانها به نام دولت تقاضای ثبت شده
یا بشود به عنوان سرمایه در اختیار بانک ساختمانی گذارده‌شود (انجام کلیه تشریفات
ثبتی اراضی مذکور به عهده بانک ساختمانی خواهد بود).
ماده 3 – سالیانه مبلغ دویست میلیون ریال برای مدت سه سال از اول سال 1334 از محل
اعتبارات عمرانی کشور به عنوان سرمایه اضافی به بانک‌ساختمانی پرداخت خواهد شد.
فصل سوم – موضوع
ماده 4 – موضوع و وظایف بانک به شرح زیر است:
الف – خرید و فروش و واگذاری و تقسیم زمین و ساختن خانه و بنا و نقشه‌برداری و
فروش آنها.
ب – تأسیس کارخانجات به منظور تهیه هر گونه مصالح ساختمانی مرغوب و ارزان‌قیمت و
همچنین خرید و تهیه مصالح ساختمانی.
ج – فروش مصالح ساختمانی به نقد و اقساط.
د – اقدام به ساختن خانه و ابنیه در اراضی متعلق به بانک و اراضی دولتی و
شهرداریها با شرایط معین و واگذاری عین یا منافع آنها به اشخاص.
ه – فروش بنا و مصالح ساختمانی برای ساختمان در اراضی واگذاری بانک به اقساط
طویل‌المدت که حداکثر از 15 سال تجاوز نکند در قبال وثیقه‌گرفتن تمام مورد معامله.
و – تأسیس دفاتر فنی جهت تهیه نقشه‌های شهرسازی و ساختمانی و راهنماییهای فنی و
نظارت در ساختمان در مقابل حق‌الزحمه.
ز – گرفتن وام و قبول وجوه به حساب ثابت و جاری با بهره یا بدون بهره و انجام
معاملات بانکی منحصراً به منظور خرید و فروش اراضی و‌عملیات ساختمانی.
ح – ساختمان ابنیه در اراضی تقسیم شده متعلق به بانک و یا متعلق به دولت و
دستگاه‌های وابسته به دولت و شهرداریها به طور حق‌العمل‌کاری و‌همچنین در اراضی
واگذار شده از طرف بانک به افراد.
فصل چهارم – تشکیلات
ماده 5 – بانک دارای ارکان زیر است:
1 – مجمع عمومی صاحبان سهام.
2 – هیأت مدیره.
3 – هیأت بازرسی.
اول – مجمع عمومی صاحبان سهام
ماده 6 – مجمع عمومی تشکیل می‌شود از صاحبان سهام.
نمایندگی سهام دولت در بانک ساختمانی با وزیر کشاورزی و دو نفر از وزراء به
انتخاب هیأت وزیران خواهد بود و در کلیه مجامع عمومی هر سهم‌دارای یک رأی می‌باشد.
ماده 7 – مجمع عمومی ممکن است عادی یا فوق‌العاده باشد.
مجمع عمومی عادی
مجمع عمومی سالی دو بار تشکیل می‌شود یکی در آذر ماه هر سال برای تصویب برنامه
عمل و بودجه سال بعد و دیگری در خرداد ماه هر سال برای‌تصویب ترازنامه و حساب سود
و زیان.
ماده 8 – وظایف مجمع عمومی به قرار ذیل است:
1 – تصمیم درباره گزارش سالیانه و تصویب برنامه عمل و بودجه بانک.
2 – تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان.
3 – تعیین افراد هیأت مدیره و هیأت بازرسی بر طبق این اساسنامه.
4 – بحث و تصمیم در کلیه مسائلی که جزء دستور جلسه باشد.
5 – تصویب آیین‌نامه‌های مربوط به این اساسنامه که از طرف هیأت مدیره تهیه و
پیشنهاد می‌شود.
6 – تعیین حقوق و مزایای اعضای هیأت مدیره و هیأت بازرسی.
مجمع عمومی فوق‌العاده
ماده 9 – مجمع عمومی فوق‌العاده ممکن است لدی‌الاقتضاء بنا به تقاضای هیأت مدیره
بانک یا بازرسان دعوت شود. چنانچه دعوت به تقاضای‌بازرسان باشد دستور جلسه را
تعیین و به هیأت مدیره اطلاع می‌دهند و هیأت مدیره بانک مکلف است مجمع عمومی
فوق‌العاده را ظرف ده روز دعوت‌نماید.
ماده 10 – مجمع عمومی فوق‌العاده می‌تواند با در نظر گرفتن اصول این اساسنامه و
با رعایت قانون تجارت نسبت به افزودن سرمایه بانک اتخاذ‌تصمیم نماید.
دوم – هیأت مدیره
ماده 11 – هیأت مدیره بانک از سه نفر (یک نفر رییس و دو نفر عضو) تشکیل می‌شود
که هر سه باید ایرانی باشند.
تبصره – رییس هیأت مدیره نیز سمت مدیر عامل بانک را داشته و هیأت مدیره می‌تواند
مدیر یا مدیران دیگری انتخاب و استخدام نماید.
ماده 12 – اعضای هیأت مدیره از طرف مجمع عمومی پیشنهاد و با تصویب هیأت وزیران
برای مدت سه سال به سمت هیأت مدیره بانک‌ساختمانی منصوب می‌شوند عزل هر یک از
افراد هیأت مدیره نیز به ترتیب فوق انجام خواهد شد.
تبصره – انتخاب مجدد هر یک از اعضای هیأت مدیره پس از انقضاء مدت مانعی ندارد.
ماده 13 – افراد هیأت مدیره در مدت تصدی خود نمی‌توانند هیچ گونه شغل دولتی دیگر
داشته باشند و حق ندارند در مؤسساتی که با بانک طرف‌معامله یا حساب هستند سهیم یا
شریک باشند و همچنین نمی‌توانند با بانک معامله نمایند.
ماده 14 – اسناد و نوشتجات تعهدآور بانک به امضاء مدیر عامل و یک نفر از اعضاء
هیأت مدیره خواهد بود هیأت مدیره بانک می‌تواند حق امضاء‌و یا قسمتی از اختیارات
خود را به مسئولیت خود به یک یا چند نفر از رؤسای قسمتهای بانک محول نمایند.
ماده 15 – هیأت مدیره دارای همه گونه اختیار مطابق این اساسنامه و قانون تجارت
برای اداره کردن امور بانک می‌باشد.
ماده 16 – هیأت مدیره دارای دفتری خواهد بود که صورتجلسات در آن دفتر وارد و به
امضاء هیأت مذکور می‌رسد و کلیه تصمیمات هیأت مدیره‌بانک به اکثریت آراء قابل
اجراء می‌باشد.
سوم – هیأت بازرسی
ماده 17 – مجمع عمومی دو نفر بازرس برای مدت یک سال انتخاب می‌نماید. تجدید
مأموریت بازرسها پس از انقضاء مدت مأموریت مانعی ندارد.پرداخت حقوق بازرسها به
عهده صاحبان سهام می‌باشد.
ماده 18 – بازرسان موظفند در اجرای مقررات اساسنامه و آیین‌نامه‌های بانک نظارت
داشته و به حسابها و ترازنامه سالیانه بانک رسیدگی و گزارش‌لازم جهت مجمع عمومی
تهیه نمایند ولی در هر حال حق مداخله مستقیم در امور بانک ندارند.
ماده 19 – هر گاه هیأت بازرسی در جریان عمل خلاف ترتیبی مشاهده نماید باید
بلادرنگ به هیأت مدیره گزارش دهند. در صورتی که از طرف‌هیأت مدیره به تذکر ایشان
ترتیب اثر داده نشود می‌توانند مجمع عمومی فوق‌العاده را به وسیله هیأت مدیره برای
استماع جریان کار دعوت نمایند. در‌صورتی که هیأت مدیره در این دعوت مسامحه نماید
هر یک از بازرسها می‌توانند رأساً مجمع عمومی فوق‌العاده را دعوت نماید. در مواردی
که بازرسان‌برای انجام وظایف خود مراجعه به متخصص را لازم بدانند می‌توانند به
هزینه بانک یک یا چند نفر متخصص موقتاً دعوت کنند.
فصل پنجم – ترازنامه و حساب سود و زیان
ماده 20 – سال مالی بانک از اول فروردین هر سال شروع و در آخر اسفند ماه همان سال
به پایان می‌رسد.
ماده 21 – حسابهای بانک در پایان اسفند ماه بسته شده و ترازنامه بانک باید اقلاً
چهل روز قبل از انعقاد جلسه مجمع عمومی سالیانه به بازرسها‌تسلیم شود.
ماده 22 – تصویب ترازنامه از طرف مجمع عمومی به منزله مفاصا برای هیأت مدیره
خواهد بود.
در ترازنامه اموال بانک باید به ارزش خرید یا ارزش روز هر کدام کمتر است قید شود
و همچنین بستانکاری‌های مشکوک به ارزش احتمالی در ترازنامه‌محسوب شود و
بستانکاری‌های لاوصول نباید جزء دارایی منظور گردد.
ماده 23 – تعیین میزان استهلاک اموال غیر منقول و منقول بر طبق معمول کشور با
پیشنهاد هیأت مدیره و تصویب مجمع عمومی بانک خواهد بود.
ماده 24 – سودی که بانک از مشتریان خود دریافت می‌دارد نباید بیش از شش درصد در
سال باشد.
ماده 25 – سود ویژه پس از پرداخت مالیات و کسر صدی ده به عنوان اندوخته احتیاط و
پنج درصد به عنوان پاداش که طبق آیین‌نامه بین کارکنان‌بانک و هیأت مدیره تقسیم
می‌شود تا ده سال به سرمایه بانک اضافه شده و پس از ده سال مانند دیگر شرکتهای
تجارتی بین صاحبان سهام به تناسب‌تقسیم می‌شود.
فصل ششم – مواد مختلفه
ماده 26 – در کلیه اراضی که در اختیار بانک قرار داده شده یا بعداً بشود مادام که
شهرداری در آن جا تشکیل نگردیده بانک ساختمانی می‌تواند به‌قائم‌مقامی انجمن شهر و
شهرداری از مقررات مربوط به شهرداریها استفاده نموده و در مورد عمران اراضی مذکور
اقدام نماید.
ماده 27 – بانک ساختمانی می‌تواند از مقررات قانون توسعه معابر مصوب 1320 در مورد
اراضی واگذاری به بانک استفاده نماید.
ماده 28 – نسبت به موضوعاتی که در این اساسنامه پیش‌بینی نگردیده طبق قانون تجارت
عمل خواهد شد.
ماده 29 – آیین‌نامه‌های مربوط به این قانون پس از تصویب مجمع عمومی قابل اجراء
است.
ماده 30 – وزارت کشاورزی و وزارت دارایی و بانک ساختمانی مأمور اجرای این قانون
می‌باشند.
چون به موجب قانون تمدید مدت قانون الغاء کلیه لوایح مصوب آقای دکتر مصدق ناشیه
از اختیارات لوایحی که ظرف مدت معینه در قانون به تصویب‌کمیسیونهای مشترک برسد تا
تصویب نهایی مجلسین قابل اجراء خواهد بود. بنا بر این لایحه قانونی راجع به قانون
تأسیس بانک ساختمانی و اساسنامه‌آن که در تاریخ سه‌شنبه نهم خرداد ماه یک هزار و
سیصد و سی و چهار به تصویب کمیسیونهای مشترک مجلسین رسیده موقتاً قابل اجراء
می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی – رضا حکمت رییس مجلس سنا – سید حسن تقی‌زاده(مرکز پژوهش های مجلس)
