از انجمن‌‌هاى محلى تهران بود. انجمن برادران دروازه قزوین یكى از مهم‌‌ترین و بزرگ‌‌ترین انجمن ملى تهران به شمار مى‌‌رفت. محیط مافى این انجمن را اولین انجمن تشكیل یافته در پایتخت نامیده است، اما صحت این مطلب ثابت نشده است. البته این امر مسلم است كه انجمن برادران از جمله انجمن‌‌هائى بود كه پس از صدور فرمان مشروطه و قبل از پایان یافتن سال 1324ق. تأسیس یافت. / تاریخ تحلیلى مطبوعات ایران ج 1 ص 22.

 انجمن برادران دروازه قزوین، اعضاى بسیار داشت و  این امر خود یكى از دلایل قدرت و نفوذ آن به شمار مى‌‌رفت. رئیس آن میرزا سلیمان‌‌خان میكده از انقلابیون باسابقه بود كه پیش از این به فعالیت وى در انجمن ملى و همكارى‌‌اش با ملك‌‌المتكلمین و سید جمال واعظ دو تن از برجسته‌‌ترین انقلابیون آن روزگار، اشاره شد.

 امجدالملك، ظهیرالسلطان، میرزا داودخان على‌‌آبادى، آقا شیخ غلامحسین، شیخ حسن‌‌خان یوزباشى، جلیل صراف، میرزا غلامعلى اتحادیه نیز از اعضاى انجمن برادران بودند.

 روزنامه حبل‌‌المتین در تاریخ شنبه یكم ذى‌‌القعده 1325ق. ضمن درج اعلانى از سوى این انجمن اخراج سید برهان‌‌الدین خلخالى را از انجمن برادران دروازه قزوین – به اطلاع عموم رساند. بر اساس مرقومات ناظم‌‌الاسلام كرمانى مدیر روزنامه هدایت نیز از اعضاى این انجمن بود، وى در روزنامه خود مقاله‌‌اى جنجالى علیه شاه نوشت و همین امر موجب خشم شاه و دستگیرى او شد. عین‌‌السلطنه در قسمتى از خاطرات خود به این نكته اشاره كرده است كه خوانین ایل شاهسون بغدادى نیز از اعضاء انجمن برادران بوده‌‌اند. این انجمن تندرو در طول حیات خویش فعالیت بسیارى از خویش در صحنه سیاست كشور به نمایش نهاد و به همكارى تنگاتنگى با دیگر انجمن‌‌هاى ملى تندرو پایتخت به ویژه انجمن آذربایجان مى‌‌پرداخت. فعالیت این مجمع چنان براى انقلابیون پایتخت اهمیت داشت كه دستگیرى میرزا سلیمان‌‌خان میكده در آستانه جنگ مجلسیان و شاه، ضربه مهلكى به جبهه انقلابیون وارد آورد. وى كه سمت معاونت وزیر جنگ یعنى مستوفى‌‌الممالك را داشت از سوى دولت متهم شده بود كه به واسطه شغل و سمتش به رساندن اسلحه و مهمات به انقلابیون و انجمن‌‌ها اقدام مى‌‌كرد. / تاریخ بیدارى ایرانیان، ج 2، ص 151.

 اعضاى انجمن در روز دفاع از مجلس فعالیت چشمگیرى كردند، اما با پایان یافتن فعالیت مجلس اول، حیات انجمن برادران قزوین نیز همچون سایر انجمن‌‌هاى ملى سرآمده؛ سرانجام پس از چند روز كه از به توپ بسته شدن مجلس گذشت، محل آن از سوى دولتیان با كلنگ ویران شد. / روزنامه اخبار مشروطیت، ص 118.

ارسال دیدگاه

ایمیل شما نمایش داده نخواهد شد.