میرزا اسماعیل خان پسر میرزاابوالحسن خان شیرازى معروف به بانكى پسر میرزا سیدمحمدجعفرخان خورموجى حقایق‌‌نگار و مؤلف حقایق الاخبار.

 اسماعیل خان، زبان انگلیسى را خوب حرف مى‌‌زد. بسیار زیرك و باهوش بود. جزو كاركنان و جاسوس‌‌هاى انگلیس در تهران به شمار مى‌‌رفت. در سال 1332 ق. بنابر سفارش انگلیس و با تصویب مرنارد بلژیكى، رئیس خزانه‌‌دارى ایران، به ریاست مالیه سیستان منصوب گردید و پس از چند ماهى مراجعت نمود و ثروت زیادى حاصل كرد. این سفر باعث ترقى او گردید. در نخست‌‌وزیرى حسن وثوق (وثوق‌‌الدوله) و وزارت دارایى حسن مشار (مشاورالملك) در سال 1134 ق. / 1295 خ. ریاست انبار غله گندم تهران را كه شغل مهمى بود، عهده‌‌دار شد و در سال 1335 ق. به دستور كمیته مجازات، كریم دواتگر او را ترور كرد و پس از چند دقیقه درگذشت. وى رویهمرفته مرد بسیار كثیفى بوده است. / شرح رجال ایران، ج 1، ص 134.

 واقعه ترور در گزارش 24 ربیع‌‌الثانى 1335 ق./ 28 دلو 1295 خ. كمیساریاى نمره 6 محمدیه چنین آمده: «ساعت چهار و چهل و پنج دقیقه بعدازظهر میرزا اسماعیل‌‌خان، مدیر انبار غلّه هنگام مراجعت از انبار در نزدیكى ایستگاه راه‌‌آهن حضرت عبدالعظیم در درشكه خود مورد سوء قصد قرار گرفت و كشته شد.

 بلافاصله یك نفر آسپیران و چند پلیس در محل حادثه حضور یافتند و اطلاعات زیر را كسب كردند: «از ساعت 11 صبح دو نفر در این حدود مشغول گردش بودند و مى‌‌گفتند منتظر آمدن مسافرى از خراسان هستند. پس از وقوع حادثه این دو نفر ناشناس دیگر دیده نشده‌‌اند… پلیس تأمینات براى دستگیر نمودن قاتلین دست به كار شد.» / ایران در جنگ بزرگ، ص 417.

 منشى‌‌زاده راجع به كمیته مجازات و میرزا اسماعیل خان اظهار مى‌‌دارد: «هنگامى كه كابینه وثوق‌‌الدوله تشكیل یافت و من از وزارت رانده شدم… ابوالفتح زاده به دلایل بسیارى به من پیشنهاد كرد كمیته  تشكیل داده و جلو اقدامات خائنین كشور را سد نموده… هر چهار نفر یعنى مشكوةالممالك، ابوالفتح زاده، من و كریم شركت كردیم و مذاكراتى بدین شرح با هم نمودیم:

 از كجا باید شروع به كار كنیم؟… چه كسانى باید در درجه اول از میان بروند؟… چه كسانى از همه بیشتر در بدبختى و ذلت مملكت دخیل هستند؟… در وهله اول تصمیم گرفتیم اجتماع و مملكت خود را از وجود این عناصر پلید و خائن پاك و مصفا سازیم. هنگامى كه به اطراف خود نظر انداخته اجتماع را از لحاظ تشخیص عناصر جاسوس و خائن مورد بررسى قرار دادیم، به نام (میرزا اسماعیل خان) مدیر انبار غله، برخوردیم و با اكثر آراء تصویب كردیم كه وى از طرف قوه مجریه كمیته مجازات ترور بشود.» / ایران در جنگ بزرگ، ص 421.

 «عصر روز آخر دلو 1295خ. میرزا اسماعیل‌‌خان رئیس انبار كه با سفارت انگلیس مربوط و یكى از كار چاق كن‌‌هاى وثوق‌‌الدوله بود، البته بعد از دریافت نامه خونین و تعیین ضرب الاجل بعد از ختم كار روزانه با درشكه از انبار بیرون آمده… گرفتار حمله چند نفر شده او را از پاى درآوردند…» / شرح رجال ایران، ج 2، ص 687.

ارسال دیدگاه

ایمیل شما نمایش داده نخواهد شد.