مدرسه خانم

مدرسه خانم
این مدرسه از مستحدثات خاهر شاه تهماسب در محله چال میدان است. با وجود توجه بسیار شاه تهماسب به تهران، او اقدامی برای ایجاد بناهای دولتی و یا سلطنتی در این شهر نکرد. نخستین بناهایی که پس از تکمیل بارو در تهران ساخته شد، حمام، تکیه و مدرسه خانم است که به دستور «خانم»، خواهر شاه تهماسب(جواهرکلام، ج۱، ص۷۷، ۱۳۲۵ش.) در محله چاله میدان از قدیمی‌ترین نقاط مسکونی تهران بنا شد که هنوز هم یاد آن‌ها در نام‌های «گذرِ درِ حمام خانم» و «مدرسه خانم» باقی است.( معتمدی، ج۱، ص۳۰، ۱۳۸۱ش.) چندی بعد در زمان سلطنت شاه عباس اول (‌ ۹۹۶-۱۰۳۸ق./ ۱۵۸۸-۱۶۲۹م) تهران جای ورامین را (که پیش از آن حاکم‌نشین ولایت ری بود) گرفت (رازی، ج۳، ص۴۹، ۱۳۴۰ش.؛ اعتمادالسلطنه، مرآة البلدان، ج۱، ص۸۲۸-۸۲۹، ۱۳۶۷ش.) و به مهم‌ترین شهر و حاکم‌نشینِ آن ناحیه بدل شد و حتی از ری هم پیشی گرفت. منظور شهر تهران نیست بلکه ناحیه تهران است. به نوشته دلاواله نام تهران بر ولایتی که این شهر مرکز آن بود، نیز اطلاق می‌شد. (اعتمادالسلطنه، ج۱، ص۸۲۸-۸۲۹، ۱۳۶۷ش.) شاه عباس برای این ناحیه بیگلر بیگی تعیین کرد.