ضرابخانه
ضرابخانه محلی است که تولید و ساخت سکه در آن انجام می‌گیرد. در ضرابخانه، پس از ذوب فلزات، با استفاده از قالب، پتک ویا چکش مخصوص، نقش مورد نظر را بر روی سکه حک می‌کنند. بیشتر سکه‌ها از زَر و سیم ساخته می‌شدند.
محمد ابراهیم معاون‌الدوله (فرزند ابوطالب مشهور به فرخ‌خان امین‌الدوله) زاده‌ ۱۲۷۶ ق.، تهران. از کارگزاران دولت و رئیس خزانه و ضرابخانه کشور بود، همچنین در چند دولت به عنوان وزیر امور خارجه، وزیر پست و تلگراف و وزیر مالیه خدمت کرد. (افشار، تاریخ کاشان، ص ۵۴۲) امین‌الضربی که از جمله شغل‌های دیوانی و دولتی بود در دوره ناصری با برچیده شدن ضرابخانه‌ها به پایان رسید.
در دوران افشاریه و زندیه تا اواسط قاجاریه وضع ضرب سکه کم وبیش به‌همان صورت بود تا در سال ۱۲۸۲ ق.، ناصرالدین شاه دستور داد ضرابخانه‌ای با روش جدید و به‌صورت ماشینی از فرانسه خریداری و به ایران وارد شود و پس از وقفه‌ای دوازده ساله، ضرابخانه جدید در سال ۱۲۹۴ ق. به دستیاری مستشاری اتریشی به نام پشان، کار خود را آغاز نمود. فکر ایجاد چنین ضرابخانه‌ای، سال‌ها قبل از این تاریخ، یعنی به سال ۱۲۲۲ ق. در زمان ولیعهدی عباس‌میرزا نایب‌السلطنه در تبریز مورد توجه بوده و اقدام به تهیه مسکوک رسمی یا چرخی شده بود، اما به علت گرانی هزینه در حدود ۲۰۰ قطعه سکه سیمین (نقره‌ای) تهیه و ضرابخانه تعطیل شد.
در دوره مظفری ارتباط ایرانیان با فرنگ و بلعکس سفر اروپاییان به ایران آسان تر و بیشتر شد. این امر و تحولات سریع سیاسی-اجتماعی اروپا باعث افزایش سرعت تغییرات درایران شد. مظفرالدین شاه ۳ بار در سال‌های ۱۳۱۶ و ۱۳۱۹ و ۱۳۲۳ق. به اروپا سفر کرد. ره‌آورد سفر اول استخدام چند بلژیکی برای مستشاری ادارات بود. نوز را برای گمرک، انگلس را برای مالیه، پریم را برای ضرابخانه، و هنبیک را برای وزارت خارجه استخدام کردند. (مستوفی، ج۱، ص۴۹۲، ۱۳۷۱ش.) درباره اصلاح مالیه و ضرابخانه چندان کاری صورت نگرفت، جز آن‌که در ۱۳۱۹ق./۱۹۰۱م. سکه نیکل ضرب شد و سال بعد ساختمانی برای ضرابخانه در جاده شمیران کمی بالاتر از قصر قاجار ساخته شد. از پیشرفت‌های دیگر در این زمینه کوشش‌هایی برای ایجاد صندوق مالیات به روش اروپا و ایجاد تمبر برای برات‌های دولتی بود.
ساختمان ضرابخانه دوران قجر و پهلوی در محل قدیم آن واقع در اوایل خیابان پاسداران هنوز باقی است. محل نشر سکه، اسکناس و مؤسسه عالی بانکداری، موزه و مسجد ضرابخانه، یادگار دوران گذشته است.

ارسال دیدگاه

ایمیل شما نمایش داده نخواهد شد.