شرکت فرهنگ

شرکت فرهنگ – از دوره ناصرالدین شاه زمینه تشکیل انجمن و گروه هایی برای توسعه فرهنگ و تفکر و دانش روبه رشد غربی پیدا شد ولی جو استبدادی زمان اجازه بروز علنی به آن نداد. تا با انقلاب مشروطه ناگهان بغض نخبگان جستجوگر ترکید و تهران به طور غیر حرفه ای صاحب صدها انجمن شد.

در این دوره تقریباً همه گروه‌ها و انجمن‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی متعددی که در پایتخت حضور داشتند، در کار تولید نمایش فعالیت می‌کردند و آن را به عنوان وسیله‌ای ارشادی برای بیان اندیشه‌های اجتماعی و سیاسی خود به کار می‌بردند. باید توجه داشت که این دوره از تاریخ مقارن زمانی است که روسیه، قفقاز، ارمنستان و عثمانی در آتش انقلاب‌ها و کشمکش‌ها و خون‌ریزی‌ها می‌سوختند. از این‌رو بسیاری از گروه‌های روشنفکران و نویسندگان و هنرمندان ارمنی، قفقازی و ترک که موطن خویش را ترک گفته بودند، در تهران اقامت داشتند و رونق فعالیت‌های ادبی و نمایشی در پایتخت، بیشتر مرهون حضور آنان بود.( ملک‌پور، جمشید، ادبیات نمایشی در ایران، ج۲، ۳۱، تهران، ۱۳۶۳ش.) شرکت فرهنگ که توسط فارغ‌التحصیلان مدرسه سیاسی ایجاد گردید، یکی از نمونه‌های برجسته این‌گونه مجامع بود. این شرکت، برخلاف عنوانش کارکرد و هدف اقتصادی نداشت و مرامش کمک به کارهای فرهنگی بود. پس از انحلال شرکت فرهنگ و پراکنده شدن کارگزاران بخش نمایش آن، یک گروه نمایشی مستقل به نام گروه تئاتر ملی توسط سیدعبدالکریم با همکاری تنی چند از علاقه‌مندان و بازماندگان شرکت فرهنگ در اواخر شوال ۱۳۲۹/ اکتبر ۱۹۱۱ تأسیس گردید. در این دوره، برخی از نمایشنامه‌ها و کنسرت‌ها نیز در سالن گراند هتلِ خیابان لاله‌زار اجرا می‌شد. از میان تماشاخانه‌های متعددی که در این دوران به وجود آمد، یکی دیگر از مهم‌ترین آن‌ها، تماشاخانه ارینتال یا انترناسیونال تیارت بود که توسط یکی از هنرمندان بزرگ و شایسته نمایش‌های تقلیدی ایران، یعنی احمدخان مؤید در ۱۳۳۴ق/۱۹۱۶م در خیابان ناصریه ایجاد گردید. سبب نام‌گذاری این تماشاخانه آن بود که در محل کافه رستورانی به نام ارینتال تأسیس شد.(همان، 56)

برچسب‌ها:
استفاده از مطالب این سایت تنها با ذکر منبع بلامانع است.