سلطان محمود غزنوی در ری
غزنویان (۳۴۴ ق – ۵۸۳ ق)با فرهنگ ترکی-ایرانی و سنیمذهب بود که به مدت ۲۰۹ سال در بخشهای شرقی ایران بزرگ حکومت کرد. شهرت این امپراتوری در جهان، بیشتر به خاطر فتوحاتی است که در هندوستان انجام داده است. بیهقی در شرح لشکرکشی سلطان محمود غزنوی در ۴۲۱ق./ ۱۰۳۰م به ری مینویسد: «چون به ری رسیدند، امیرمحمود به دولاب فرو آمد بر راه طبرستان نزدیک شهر (ری)، و امیرمسعود به علیآباد لشکرگاه ساخت بر راه قزوین، و میان هر دو لشکر مسافت نیم فرسنگ بود». ( بیهقی، ج۱، ص۱۳۴، ۱۳۲۴ش.)این نکته که بیهقی در شرح این رویداد نامی از تهران نبرده است، نشان میدهد که شهرت دو روستای دولاب (امروزه محلهای در جنوب شرقی تهران) و علیآباد (محلهای در جنوب تهران کنونی) در نیمه نخست سده ۵ ق بیشتر از دهکده همسایه آنها یعنی تهران بوده است. اما از سده ۶ ق بدینسو تهران اندکاندک نام و شهرتی یافت، و مورخان و جغرافیانویسان در آثار خود از آن سخن به میان آوردند که برپایه نوشتههای آنان میتوان تحولات آن روستا را تا حدی مورد بررسی قرار داد.(تکمیل همایون، ج۱، ص۳۳، ۱۳۷۷ش.)