آوانس‌خان مترجم، همان هووانس ماسئیان ملقب به مساعدالسلطنه است. اعتمادالسلطنه در ارتباط با روزنامه قانون میرزاملكم خان كه در لندن چاپ می‌‌شد، نسخه‌ای را به ناصرالدین شاه تسلیم می‌‌كندو می‌‌نویسد:
«… اول از من سؤال فرمودند (شاه) كه این روزنامه به چه واسطه به تو رسیده. عرض كردم آوانس خان مترجم به توسط برادر خود برای من فرستاده…» / اعتمادالسلطنه، 10 ذی‌‌الحجه 1307ق.
او پسر استاد ابراهیم زرگرباشی ارمنی بود كه در جوانی به پاریس رفته بود و چون قبل از مسافرت در مدرسه ارامنه تهران تحصیلات ابتدایی كرده و سپس به پاریس رفته بود، فرانسه را خوب می‌‌دانست. انگلیسی را هم در ایران فرا گرفت.
آوانس پس از مراجعت از فرانسه با ماهی ده تومان توسط محمد حسن خان صنیع الدوله (اعتمادالسلطنه) وزیر انطباعات، عضو دارالترجمه شد.
بعد داخل خدمت وزرات خارجه گردید و سپس شارژ دافر ایران در برلین شد. از 4 ژوئن 1908م. تا 13 فوریه 1910م. آوانس مستقلاً شارژ دافر یا وزیر مقیم در برلین بود و درسنه 1911م. مجدداً به سمت وزیر مختار به برلین درآمد و تا اوایل سال 1915م. در این مأموریت باقی ماند. او لقب عمادالوزرا نیز كسب كرده بود. بزرگ‌ترین یادگار آوانس‌خان ترجمه شكسپیر است كه به زبان ارمنی به نظم در آورده است. / خاطرات احتشام السلطنه، ص398.
آوانس خان ملقب به منع السلطنه بود و سمت ترجمان اول سفارت ایران در اسلامبول ) استانبول فعلی) ولایت عثمانی در اوایل جنگ جهانی اول را داشت. / همان مرجع، ص721.
