(تركی) خاتون،بی‌‌بی، سیده، بانو.
چون گاهی در مراجع زبان فارسی كلمه آقا بدون توجه به منشأ لغوی آن تحریف می‌‌شود و میان مغولی و تركی بودن آن تمایزی گذاشته نمی‌‌شود، حتی میان تركی و مغولی خلط و التباس می‌‌كنند، این مطالب عرضه می‌‌شود:
زبان‌های تركی و مغولی دو زبان جدا و مستقل‌اند.اگر چه واژه‌های بسیاری به یكدیگر به وام داده و از یكدیگر ستانده‌اند، با این همه این دو زبان از لحاظ ریشه‌ای هیچ‌گونه پیوندی با یكدیگر ندارند و بنابراین هیچ واژه‌ای را نمی‌‌توانیم مشترك بین این دو زبان بیانگاریم. اصطلاح آقا یك واژه مغولی یعنی (Mongol-Un NiucaTopCa-An) یا «تاریخ سری مغولان» چندین بار و تنها به معنی برادر بزرگ و رئیس (فرمانده) یك گروه نظامی آمده است. فرمانده، افسر، شریف، نجیب، قدرتمند، خواجه (عقیم)، عمو، خواهر بزرگ، جد پدر زن، بزرگ‌تر از نظر سنی و غیره.
این واژه‌ها به زبان‌های اردو، گرجی، ارمنی، اسلاوی (روسی – بلغاری – صربی) و یونانی راه یافته است و در اكثر این زبان‌ها (جز اردو) «آگا» ضبط و تلفظ می‌‌شود.
اما آغا واژه دیگری است كه هیچ ربطی با آقا ندارد و آن نیز واژه‌ای مغولی است . در زبان مغولی به معنای بانو، خانم، شاهزاده خانم می‌‌باشد و به معنای همسر نیز آمده است.
این واژه نیز به زبان‌های تركی و فارسی در آمده و بر عكس ترك زبانان و برخلاف مقاله نویس دایرةالمعارف كه آن را با آقا در آمیخته‌اند در زبان فارسی همواره متمایز از آقا و به معنای واقعی خود به كار رفته است. (لغتنامه دهخدا و فرهنگ معین و بیشتر فرهنگ‌هایی كه پس از حمله مغول تالیف شده است.)
شادروان دهخدا به عنوان شاهد واژه آغا (=خاتون، بی‌‌بی، سیده، ستی و خانم …) آورده است.
/ مصطفی موسوی، مجله آینده، مرداد – آبان، 1369 خ.
