ابنیه تهران

بناهاى تاریخى و عام‌‌المنفعه واقع در تهران، یعنى گستره وسیع تهران بسیار پرشمار است كه در این تحقیق سعى شده از خرد و كلان به لحاظ اهمیت تاریخى، معمارى و هنرى هیچ‌‌یك از قلم نیفتد و هر یك را شرحى درخور، فراهم شود.

 اینك به اجمال نام برخى از آن‌‌ها را برمى‌‌شماریم تا در عنوان‌‌هاى هر یك به آن‌‌ها بپردازیم:

 تهران قدیم محدوده شاه تهماسبى (حوالى بازار كنونى):

 1. بقعه سید اسماعیل (886 ق).

 2. بقعه امامزاده یحیى (895 ق).

 3. گذر امامزاده یحیى.

 4. بقعه امامزاده زید.

 5. گور لطفعلى‌‌خان زند (902 ق).

 6. بازار تهران.

 7. بقعه سیدناصرالدین (سیدنصرالدین) (993 ق).

 8. بقعه سید ولى.

 9. امامزاده ابراهیم (در گود زنبورك خانه).

 10. بقعه چهل تن.

 11. بقعه هفت تن.

 12. امامزاده روح‌‌الله (در خیابان باب همایون).

 13. امامزاده نورالله (در خیابان باب همایون).

 14. امامزاده غیبى (بازار عباس آباد).

 15. بقعه هفت دختران (خیابان مصطفى خمینى، سیروس سابق).

 16. سقاخانه نوروزخان.

 17. امامزاده سیداسحاق یا چهارده معصوم (ناصرخسرو).

 18. كلیساى طاطاووس (بازار حضرتى).

 19. كلیساى گئورك (درخونگاه).

 20. بقعه پاته عطا (محله كلیمیان).

 21. حسینیه و آرامگاه آقا سید آقاجان (خیابان مصطفى خمینى، سیروس سابق).

 22. چنار نظر كرده در خانه‌‌ای واقع در كوچه صدراعظم پامنار (اگر هنوز باشد).

 تهران در محدوده توسعه 1284 ق. / 1246 خ. / 1867 م.

 1. آرامگاه آقا شیخ هادى (خیابان شیخ هادى).

 2. آرامگاه صنیع‌‌الدوله و افراد دیگر خاندان هدایت (خیابان استانبول).

 3. آرامگاه حاجى شیخ على اصغر بروجردى و گور جمعى از مجاهدین مشروطیت و سربازان سیلاخورى محمدعلى شاهى (كوچه نزدیك چهارراه امیركبیر و سیروس).

 4. آرامگاه سردار فیروزكوهى (خیابان شیخ هادى).

 5. بقعه سرِ قبرِ آقا (آرامگاه خاندان امام جمعه تهران، انتهاى خیابان سیروس).

 6. آرامگاه صفى‌‌علیشاه (خانقاه صفى علیشاه).

 7. آرامگاه حاجى على آقا طهرانى (مسجد قائم خیابان سعدى).

 گستره تهران (محدوده خارج از تهران ناصرى):

 1. آرامگاه سه نفر از شهیدان طراز اول مشروطیت ایران (میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل، میرزا نصرالله ملك‌‌المتكلمین، قاضى ارداقى (خیابان مخصوص).

 2. آستانه حضرت عبدالعظیم (ع) و امامزاده حمزه و امامزاده طاهر با صحن‌‌ها و رواق‌‌ها و ایوان‌‌ها (از دوران آل بویه به بعد، شهر رى).

 3. امامزاده عبدالله (1274 ق. شهر رى).

 4. امامزاده حسن آب اندرمان (1257 ق. تاریخى بر زنجیر آن‌‌كه از بین رفته، شهر رى).

 5. بى‌‌بى زبیده (1271 ق. شهر رى).

 6. شیخ صدوق (ابن بابویه).

 7. بى‌‌بى شهربانو (دوره‌‌هاى ساسانى، آل بویه، صفویه و قاجاریه، شهر رى).

 8. امامزاده هادى (ع(، مسجد ماشاءالله (شاه طهماسب اول به بعد، شهر رى).

 9. سه دختران و دو برادران (شهر رى).

 10. باغ آرامگاه آقا سید محمد صادق طباطبایى (بقعه صادقیه، شهر رى).

 11. جوانمرد قصاب (شهر رى).

 12. نقاره‌‌خانه (محل آرامگاه یكى از شهریاران آل بویه، شهر رى).

 13. تپه گبرى (محل آرامگاه‌‌هایى از دوران آل بویه، شهر رى).

 14. برج طغرل (1301 ق.، شهر رى).

 15. آرامگاه ابراهیم خواص (شهر رى).

 16. صفاییه (چشمه‌‌على).

 17. بقعه امامزاده حسن (1276 ق.، جى علیا).

 18. بقعه امامزاده معصوم (1040 ق.، بریانك).

 19. زیارتگاه هفت چنار (بریانك).

 20. بقعه امامزاده عبدالله (خیابان جى).

 21. بقعه شیخ عبدالله طرشتى (954 ق، سنگ گور، طرشت).

 22. شاهزاده قاسم (طرشت).

 23. بقعه امامزاده عون على و زین على (پونك).

 24. بقعه على بن عمر ملقب به قاضى صابر (1303 ق) و آرامگاه خاندان مستوفى‌‌الممالك (میرزا یوسف، ونك).

 25. بقعه معصوم صالح (986 ق.، فرحزاد).

 26. بقعه امامزاده ابوطالب (فرحزاد).

 27. بقعه سیدمحمدرضا (مرضى، ونك).

 28. امامزاده على افطس و حسین اصغر (كابل حسین، ونك).

 29. امامزاده جعفر (كن).

 30. امامزاده شعیب (كن).

 31. بقعه سید محمد (كن).

 32. بقعه امامزاده داوود (1283 ق).

 33. بقعه امامزاده سیدمحمد ولى (1248 ق.، دركه).

 34. بقعه امامزاده مطیب (اوین).

 35. بقعه چند گور، شخصیت‌‌هاى خاندان سالور (اوین).

 36. بقعه امامزاده عزیز (اوین).

 37. بقعه امامزاده اسماعیل (قلهك).

 38. گور شادوران حاجى میرزا یحیى دولت آبادى (قلهك).

 39. بقعه امامزاده صالح (1210 ق.، تجریش).

 40. بقعه امامزاده قاسم (963 ق).

 41. بقعه امامزاده ابراهیم (پس قلعه).

 42. بقعه امامزاده على اكبر (چیذر).

 43. بقعه امامزاده اسماعیل (چیذر).

 44. گور مهدى قلى هدایت (حاجى مخبرالسلطنه، دروس).

 45. بقعه امامزاده (سالم، ابوطالب، رضا، رحیم). پسران شیث كاظم، فرزند على بن‌‌الحسین (لویزان).

 46. بقعه چهل تن (دولاب).

 47. بقعه سید ملكه خاتون (تعمیر 1309 ق.، دولاب).

 48. بقعه امامزاده اهل بن على (تعمیر 1308 ق.، دولاب).

 49. گورستان قدیمى در مشرق تهران كه بخشى از آن هم براى گورستان لهستانى‌‌هایى كه در دوران جنگ دوم جهانى به تهران آمدند تخصیص داده شد و گور دكتر كلوكه[1] پزشك فرانسوى دربار ایران (درگذشته 24 اكتبر 1855 م) هم در آن‌‌جاست. / آثار تاریخى تهران، ص 7.