کنیسه حییم

کنیسه حییم – عبادتگاه یهودیان است که دو تن یهودی آقایان اسحاق صدق و اسحاق مراداف در دوره سلطنت احمد شاه، در سال ۱۲۹۲ ش. در خیابان سی تیر (قوام السلطنه) در تهران در کوچه ایرج بنا کردند. محله عودلاجان مرکز تجمع یهودیان تهران بود و عبادتگاه های ایشان در همین محله قرار داشت. کنیسه حییم نخستین عبادتگاه یهودیان در خارج از محله عودلاجان است. در دوران جنگ جهانی دوم جمعی از مهاجران لهستانی به تهران آمدند. یهودیان تهرانی در حمایت از تعدادی از آنها عبادتگاهی در مجاورت کنیسه حییم ساختند. زیرا ایشان در این حوالی اقامت گزیدند. معمار بنا، استاد عزیز معمار است. مساحت آن 1000 متر مربع، با درب بزرگ که بر آن به فارسی و عبری، نام کنیسه حییم نوشته شده است. بنا یک متر بالاتر از سطح زمین روی زیر زمینی ساخته شده است. آب انبار وسیع (تا 1355 استفاده می شد.) و انبار و سرداب بخش زیر زمین را تشکیل می دهد. سقف بنا به سبک معماری دوره قاجار و به صورت تاقی هشت ضلعی (زنبوری مقرنس) ساخته شده است. سالن کنیسه بیش از 12 متر ارتفاع دارد. کتیبه ای به عبری چنین نوشته است:«این دروازه خدایان است، عادلان به آن داخل خواهند شد.» بنای کنیسه در سال های 1335 و 1360 ترمیم و بازسازی شده است. مراد اَریّه (۱۲۷۷ – ۱۳۷۲) سرمایه‌دار، رئیس انجمن کلیمیان و نماینده کلیمیان در مجلس شورای ملی پرده هخال (محراب) آن را با طرحی زیبا در سال 1355 هدیه داده است.