داریوش شهبازی
2/3/1403
برگرفته از : تهران نامه- روشنگری ایرانی
نخستین گام برای مهار حاکم دیکتاتور
اروپاییان پس از پی بردن به عقب ماندگی شان نسبت به شرق تلاش هایی را آغاز کردند و رفته رفته شاهد تحولاتی تعالی خواه شدند که به طور پیوسته در اروپا رخ می داد. اختراع دستگاه چاپ- تلسکوپ- میکروسکوپ و ارائه تئوری های فلسفی جان لاک- فرانسیس بیکن- دکارت -بارک لی و غیره افکار آنان را تحت الشعاع قرار داد. نخستین تحول عصر روشنگری را انگلیسی ها به نمایش گذاشتند. در سال 1649 کرامول به کمک یارانش پادشاه را دستگیر و اعدام کردند و خود نخستین رییس جمهور انگلستان شد اما جمهوری ادامه نداشت و باردیگر نظام پادشاهی در انگلستان برقرار شد. تا اینکه در سال 1688 بدون خونریزی شاه جیمز دوم از کشور گریخت و انگلستان توسط سرمایه سالاران صاحب پارلمان شد. این تغییرات به نام انقلاب شکوهمند انگلستان (Glorious Revolution) شهرت یافت. اختیارات شاه محدود شد و حقی که قبلا پادشاه داشت و خود را نماینده خدا می خواند از او گرفته شد. آزادی بیان- رسانه و مذهب قانونی شد و حکومتی مردم سالار یعنی سلطنت مشروطه، در انگلستان رقم خورد. بدین ترتیب مردم این کشور نخستین دموکراسی مدرن را پایهریزی کردند. این تحول برای اروپاییان تعجب برانگیز بود و بعدها الگویی شد برای آنان و دیگر کشورهای جهان.