فهرست‌ها

دیوان رسایل

دیوان رسایل- دفتر ایالتی. ادامه مطلب

دیوان عدالت عظمی

دیوان عدالت عظمی- دادگستری. ادامه مطلب

دیوانخانه

دیوانخانه- محکمه؛ دارالحکومه؛ نخست وزیری؛ مکانی متصل به کاخ شاه ــ که صدراعظم و وزرا در آنجا به امور مملکتی رسیدگی می‌کردند. ادامه مطلب

دیویزیون

دیویزیون - به معنای لشکر است و در عصر قجر کاربرد داشت. ادامه مطلب

ذبیح الله بهروز

ذبیح‌الله بهروز- ذبیح الله بهروز (۱۳۵۰ – ۱۲۶۹ش.)، نویسنده، شاعر و پژوهشگر فرهنگ ایرانی بود. او فرزند میرزا ابوالفضل ساوجی بود و تحصیلات خود را در مدارس قدیمه آغاز کرد. سپس برای تحصیل به مدرسهٔ آمریکایی ها و بعد به… ادامه مطلب

ذبیح الله منصوری

ذبیح‌الله منصوری - ذبیح‌الله حکیم‌الهی دشتی، فرزند اسماعیل معروف به ذبیح‌الله منصوری و با نام‌های مستعار پیشتاز و ناصر ( ۱۳۶۵ تهران- ۱۲۷۸ ش. سنندج)، پرکارترین مترجم تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران، روزنامه‌نگار، نویسنده ایران بود. او در مدرسهٔ آلیانس… ادامه مطلب

ذکاء الملک

ذکاء الملک بنگرید به فروغی ادامه مطلب

ذکاء الملک

ذکاءالملک - میرزامحمّدباقر ذکاءالملک اصفهانی، از ادبای اصفهان در اواخر عصر قاجاریان است. او بخش آخر کتاب «الکامل فی التّاریخ» تالیف: ابن اثیر را به فارسی ترجمه کرده است. نسخه در یک‌شنبه ۹ ربیع الاوّل ۱۳۰۴ق. به نام ظلّ السّلطان… ادامه مطلب

ذوالفقار بيك محلاتي

ذوالفقار بيك محلاتي - محمد تقي مقدم و ذوالفقار بيك محلاتي که از شاگردان موسيو كرشيش در مدرسه دالفنون بودند، با راهنمایی استاد و بدون نظارت ایشان ظرف سه ماه نقشه تهران را برداشت و ترسیم و تقدیم ناصرادین شاه… ادامه مطلب

راچینه

راچینه - بنگرید به آب انبار ادامه مطلب

رادیو لامپی

رادیو لامپی - بنگرید به رادیو نفتی ادامه مطلب

رادیو نفتی

رادیو نفتی - نفت در مخرن یک چراغ نفتی ریخته می‌شد و حرارت چراغ، پره‌هایی که اطراف شعله آن بودند را گرم می‌کرد و این حرارت در فرایندی تبدیل به انرژی محدود الکتریسیته می‌شد و رادیو را به کار می‌انداخت.… ادامه مطلب

راه تهران رشت

راه تهران تا رشت – در سال 1320 خ. شرکت ت ث ث اتوبوسی در مسیر تهران تا رشت داشت. ساعت 6 بعد از ظهر در مقابل دبیرستان البرز کالج مسافر را سوار می کرد و به سمت رشت حرکت… ادامه مطلب

رختدار

رختدار- جامه دار خاص شاه (رختدارخانه)؛ از امور خصوصی شاه ــ که تحت ریاست صندوقدار باشی بوده‌است. ادامه مطلب

رختشوی خانه عمومی تهران

رخت‌شوی‌خانه عمومی تهران - در دوره مظفری در ۱۳۲۲ق. و در جریان شیوع وبای شدید در تهران، یحیی دولت‌آبادی از مؤسسه‌ای با عنوان نخستین بلدیه تهران نام می‌برد که با گسترش تشکیلاتی ابتدایی به نام احتسابیه که پیش از این… ادامه مطلب

رژی

رژی - بنگرید به تنباکو ادامه مطلب

رساله مجدیه(کشف‌الغرایب)-

رساله مجدیه(کشف‌الغرایب)- میرزا محمدخان مجدالملک از رجال سیاسی و یکی از منتقدان و نویسندگان عصر قاجار است و «رساله مجدیه» او، یکی از نخستین آثار انتقادی(انتقادات کوبنده ) منثور فارسی است که پیش از پیروزی انقلاب مشروطه، به نگارش درآمده… ادامه مطلب

رسم کلوخ اندازان در تهران قدیم

رسم کلوخ اندازان در تهران قدیم «کلوخ اندازان » از رسومی است که همانند دیگر شهرهای کشور، در تهران قدیم هم برگزار می شد. این رسم چنانی که از اشعار شعرای نامدار طی قرون و اعصار بر می آید، سراسر… ادامه مطلب

رسومات

رسومات - بنگرید به کارخانه رسومات ادامه مطلب

رشک یهشت

رشک بهشت - نام اندرونی باغ فردوس بوده است. ستوده ساختن اندرونی و حمام سمت غرب باغ را منسوب به امین الملک و ساخته شده در سال 1318 ه ق میداند]1 ] ولی معیری میگوید که اندرونی موسوم به «رشک… ادامه مطلب

رضاقلی میرزا در تهران

رضاقلی میرزا در تهران - رضاقلی میرزا ( ۱۷۴۹ م./۱۱۲۶ خ./ ۱۱۶۰ ق – ۱۷۱۷) فرزند ارشد نادرشاه افشار بود. نادر به هنگام لشکرکشی به هندوستان، رضاقلی خان را به نیابت سلطنت برگزید، وی در غیاب پدر تهماسب میرزا و… ادامه مطلب

رقم

رقم- در دوره قاجار، اوامر و احکام و مخاطبات کتبی ولیعهد و شاهزادگانش را ــ که فرمانفرمایی و حکمرانی داشتند ــ می‌گفتند؛ مترادف حکم است. ادامه مطلب

روبنده

روبنده - پوشاک و آرایش زنان تهران‌نشین در دوره قاجار نیز مخصوص بود. زنان معمولاً شلواری گشاد به نام چاقچور به پا می‌کردند که تا مچ پا را می‌پوشاند. چهره را با پیچه یا روبنده، و گیسوان را با روسری،… ادامه مطلب

ریتز

ریتز بنگرید به هتل ریتز تهران ادامه مطلب

زالزالک

زالزالک - در کوه های شمیران به طور وحشی این گیاه به خصوص نوع زرد آن به صورت پراکنده وجود دارد. زالزالک فروشی از مشاغل دوره گرد تهران قدیم بود و هنوز هم هست. زالزالک با نام های خَفجه،کیالک،رَمَلُک دارای… ادامه مطلب

زباله تهران

زباله تهران – نخستین اقدام به جمع آوری زباله، در دوران صدارت امیرکبیر به وقوع پیوست. امیرکبیر به اقدامات مؤثری در بهبود وضع بهداشت شهر تهران دست زد، از آن جمله: یکی آبله‌کوبی کودکان و دیگر توجه به امر جمع‌آوری… ادامه مطلب

زرّادخانه

زرّادخانه- ذخایر و مهمات ارتش؛ قورخانه؛ جباخانه؛ سلاحخانه؛ محل اسلحه و ذخایر و مهمات نظامی. ادامه مطلب

زرین ملک

زرین ملک - بنگرید به نقیب الممالک ادامه مطلب

زنگی

زنگی – منسوب به زنگ، منسوب به قبایل سیاه پوست ساکن افریقای شرقی، سیاه پوست. معنی رومی: اهل روم، سفید پوست یعنی یا سیاه سیاه باش یا سفید سفید؛ دو رو نباش. نظامی سروده: جهان را نيست كارى جز زرنگى.… ادامه مطلب

زیپو

زیپو - کلمه ای رایج در تداول عامه و به معنای بی رمق و بی مزه است. در مورد توصیف غذا یا نوشیدنی به ویژه چای بی مزه و کمرنگ کاربرد دارد. آب زیپو گویند. ادامه مطلب

زیندارباشی

زیندارباشی- در زمان ناصرالدین شاه، به خازن رکیبخانه مبارک و در زمان مظفرالدین شاه، رئیس زینخانه مبارک. ادامه مطلب

زیندارباشی

زیندارباشی - بنگرید به موچول خان. ادامه مطلب

زیندارخانه

زیندارخانه- گاهی که شاه در شهر برای نمایش، اسب سواری می‌کرد، زین و یراق اسبش مرصّع بود. زین‌های مرصّع شاه، زیندار خانه‌ای داشت که تحت سرپرستی یکی از رجال دربار، اداره و حفظ می‌شد. ادامه مطلب

ژاندارمری

ژاندارمری بنگرید به نظمیه در اواخر قاجاریه ادامه مطلب

ژتون

ژتون - ژتون برای اولین بار در فرانسه در قرون وسطی ظاهر شد، از آن به عنوان ابزاری برای محاسبه استفاده می‌شد. ژتون عبارتند از تکه یا پولک فلزی، کاغذی، پلاستیکی و … است که جای پول داد و ستد… ادامه مطلب

ژوزف پاپازیان

ژوزف (=هوُسپ) پاپازیان - وی از عکاسان عهد ناصرالدین شاه بود که در شهر تفلیس فن عکاسی را فرا گرفته بود، ابتدا در تبریز، کارگاه عکاسی خود را بنا نهاد. وی در سال 1292ق. عکاس خانه‌ای در تهران دایر کرد.… ادامه مطلب

ژیان

ژیان - خودروی بسیار اقتصادی کارخانه سیتروئن فرانسوی است. شرکت سیتروئن در سال ۱‍۹۱۹ توسط آندره سیتروئن تاسیس شد. در سال 1948 شرکت خودروسازی سیتروئن فرانسه از نخستین خودرو دو سیلندر جدید خود به نام «دیان» (در ایران: ژیان) رونمایی… ادامه مطلب

ساختمان بی‌سیم قصر یا بی‌سیم پهلوی

ساختمان بی‌سیم قصر یا بی‌سیم پهلوی - ‌ساختمان بی‌سیم قصر قاجار و بعدها بی‌سیم پهلوی‌، واقع در تهران، خیابان شریعتی نرسیده به سیدخندان مقابل خیابان شهید قندی، بین ساختمان‌های وزارت پست و تلگراف و تلفن و ساختمان مخابرات ایران قرار… ادامه مطلب

ساخلو

ساخلو- در دوره قاجاریه معمول بود. کلمه ای ترکی است به معنای گروهی از سربازان که در مکانی جای گزیده وبه حفظ و نگاهبانی آن گماشته شده باشند. فرهنگستان پادگان را معادل آن برگزیده است . ادامه مطلب

سالاربار

سالاربار- بار سالار؛ پرده دار؛ ایشیک آقاسی. ادامه مطلب

سالنامه دبیرستان شاهپور تجریش

سالنامه دبیرستان شاهپور تجریش – این سالنامه سه سال پیاپی از سال تحصیلی 1323-1324 چاپ و نشر شد. در آن از آمار محصلان و کارمندان و معلمان دبیرستان و انجمن ها تا اطلاعاتی در باره دیگر آموزشگاه ها و اخباری… ادامه مطلب

ستاد دیویزیون قزاق

ستاد دیویزیون قزاق - این ستاد بعد در عصر پهلوی به وزارت جنگ تبدیل شد./سی خاطره از عصر فرخنده پهلوی، حکمت، 3. ادامه مطلب

سر بریدن

سر بریدن- از مجازات های عصر قاجاریان بود. در اجرای این مجازات، جلاد دو انگشتش را در سوراخ بینی محکوم می برد و سرِ‌ او را بالا می آورد و سپس گلویش را می بُرد. آنگاه سر بریده را بالای… ادامه مطلب

سرباز

سرباز - بنگرید به میدان سرباز ادامه مطلب

سربریده محمدحسن‌خان قاجار در تهران

سربریده محمدحسن‌خان قاجار در تهران - در ۱۱۷۱ق./۱۷۵۹م. محمدحسن‌خان قاجار رهسپار تسخیر اصفهان و شیراز شد و اصفهان را گرفت؛ اما چون نتوانست بر شیراز دست یابد (۱۱۷۲ق.)، نخست به اصفهان و از آن‌جا به تهران عقب نشست و چندی… ادامه مطلب

سرپوشیده کردن نهرها

سرپوشیده کردن نهرها امیرکبیر در مدت کوتاهی که در صدارت بود، اقدامات بسیار موثری در زمینه های گوناگون برای ایران به عمل آورد. «ایشان به اقدامات مؤثری در بهبود وضع بهداشت شهر تهران دست زد، از آن جمله: یکی آبله‌کوبی… ادامه مطلب

سرچشمه

سرچشمه - مهم‌ترین دلیل وسیع بودن تهران حصار تهماسبی حفاظت از منابع آب شهر بود. منابع آب تهران آن روزگار عبارت بودند از دو چشمه به نام‌های «سرچشمه بالا» و «سرچشمه پایین» که در شمال شرقی فوران می‌کردند و در… ادامه مطلب

سرداری

سرداری – معانی مختلفی دارد. سردار بودن، منصب در دوره قاجاریه، نوعی لباس تشریفاتی مردان در عصر قجر. «روز نهم ذی القعده سنه 1315 حسب الامر دولت علیه با لباس رسمی که عبارت از سرداری شلوار سیاه بود که امتیازات… ادامه مطلب

سرعسکر

سرعسکر- عسکر معرب لشکر و کلمه ٔ فارسی است. سر عسکر یعنی فرمانده قوا.« سپهسالار. (آنندراج ). سالار و سردار و فرمانده سپاه . (ناظم الاطباء) : سرعسکر نیز از قارص به اظهار مکابرت و مکاثرت نهضت کرده چهارفرسخی اردوی… ادامه مطلب

سرکشیکچی باشی

سرکشیکچی باشی - رئیس گارد(پاسگان) مخصوص شاه ادامه مطلب

صفحه 49 از 62

استفاده از مطالب این سایت تنها با ذکر منبع بلامانع است.

web design by ASAGRAPHIC