میرزا محمود مستوفی آشتیانی

میرزا محمود مستوفی آشتیانی - میرزا محمود مستوفی آشتیانی فرزند میرزا شفیع، پسر آغاسی‌بیگ، فرزند آقا محسن و برادر میرزا هادی بود. ابتدا نزد میرزا محمدعلی مایل آشتیانی و میرزا تقی قوام الدوله آشتیانی در دستگاه و دارالانشاء عباس میرزا نایب السلطنه به تحقیقات دفتری پرداخت. با محمد شاه قاجار از تبریز به تهران آمد و ملقب به «صاحب‌دیوان» گردید. میرزا محمود را به‌واسطهٔ تیرگی رنگ چهره‌اش «قره» (به ترکی یعنی سیاه) می‌نامیدند. او مستوفی (وزیر دارایی) و اولین مجموعه‌دار (کلکسیونر) اشیاء عتیقه (مسکوکات و سنگ‌های قیمتی) در ایران است. وی در جمع‌آوری اشیاء قدیمی حریص بود و هرگاه به عتیقه‌ای دست می‌یافت می‌گفت: «جمادی چند دادم جان خریدم – بحمداللَّـه بسی ارزان خریدم» منزلش در بافت قدیمی شهر آشتیان،ازنظر معماری و زیباییِ نقوش به‌تنهایی یک موزه به‌شمار می‌آمد. مجموعه‌داری در ایران از زمان قاجار، دورهٔ محمد شاه رواج پیدا کرد. میرزا محمود مستوفی آشتیانی (‎۱۲۵۳–۱۳۱۶)، صاحب‌دیوان آشتیانی و از خاندان مستوفیان اولین مجموعه‌دار ایرانی است./ عبدلی آشتیانی. «میرزا محمود قره مستوفی آشتیانی مجموعه دار عصر قاجار»؛ حضرتی، رجال و مشاهیر آشتیان، 1372، ۱۳۷ و ۱۳۸؛ بامداد (۱۳۴۷).