سربریده محمدحسن‌خان قاجار در تهران

سربریده محمدحسن‌خان قاجار در تهران - در ۱۱۷۱ق./۱۷۵۹م. محمدحسن‌خان قاجار رهسپار تسخیر اصفهان و شیراز شد و اصفهان را گرفت؛ اما چون نتوانست بر شیراز دست یابد (۱۱۷۲ق.)، نخست به اصفهان و از آن‌جا به تهران عقب نشست و چندی بعد به مازندران بازگشت.(تاریخ گیتی‌گشا، ج۱، ۶۱-۷۰، ۱۳۶۳ش.) در این هنگام کریم‌خان زند به قصد یکسره کردن کار خان قاجار، نخست برادر خود شیخ علی‌خان را با ۳ هزار سوار به تعقیب او به مازندران فرستاد و کمی پس از آن خود با حدود ۱۲ هزار تن سپاهی از شیراز بیرون آمد و به منظور پشتیبانی از عملیات جنگی شیخ علی‌خان، در تهران اردو زد.(مجمل التواریخ، ج۱، ۳۲۰-۳۲۱، ۱۳۵۶ش.) محمدحسن خان قاجار در جنگ کشته شد و سر بریده او را به تهران نزد کریم‌خان آوردند و او دستور داد تا آن سربریده را با احترام دفن کنند. (تاریخ گیتی‌گشا، ج۱، ۸۷-۸۸؛ گلشن مراد، ج۱، ۱۰۷-۱۰۸، ۱۳۶۹ش.) پس از این واقعه کریم‌خان زند که آخرین رقیب نیرومند خود را از سر راه برداشته بود، به نوشته اعتمادالسلطنه، «در دیوانخانه تهران به تخت شاهی نشست.»/ مرآة البلدان، ج۱، ۸۴۴، ۱۳۶۷ش.