خیابان بیضاوی غربی

خیابان بیضاوی – این خیابان در اوین واقع است. وجه تسمیه این خیابان و پیشینه بیضا از این قرار است:

بیضا شهری است تاریخی در استان فارس و مرکز شهرستان بیضا، در حدود ۳۰ کیلومتری شمال غربی کلانشهر شیراز (اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳) بِیضا زادگاه کورش کبیر است. پس از حملهٔ اعراب، این منطقه، بیضا؛ به معنی سپید نامیده شد.(پیرنیا، حسن. تاریخ ایران باستان، جلد چهارم) قدمت این شهر به بیش از ۸۰۰۰ سال می‌رسد. یاقوت حموی، به نقل از حمزه اصفهانی، می‌نویسد: نام بیضا تازی شده کلمه فارسی «دَر اِسفید» احتمالاً دژ سپیداست. نام فارسی آن، نَسا، نَسایک / نَساتک / نَشانک بود.(اصطخری، ص ۱۲۶۸؛ ابن حوقل، ص ۲۸۱۹). بنای شهر بیضا را به گشتاسب، پسر لهراسب کیانی، نسبت می‌دهند.(حمدالله مستوفی، ص ۱۴۷۱۰). در قرن هفتم پیش از میلاد این شهر به دست پارس ها افتاد. کورش بزرگ در سنگ‌نبشته‌ها، از پدر و نیاکان خود به عنوان شاه انشان یاد می‌کند. در سال ۱۹۷۲ میلادی پروفسور سامنر آمریکایی کاوش‌های خود را در تپه‌های روستای ملیان آغاز کرد و به شواهدی از تمدن انزان یا انشان دست یافت.

بزرگان بیضا:

قاضی بیضاوی: ناصرالدین عبدالله بیضاوی از قضات و دانشمندان و افاضل قرن هفتم هجری است. قاضی بیضاوی در بیضا متولد شد و در شیراز به تحصیل علوم پرداخت. وی قبل از رفتن به تبریز مدتی در عهد اتابکان فارس در فارس مقام قاضی‌القضاتی داشت. بعداً به تبریز رفت و تا پایان عمر در آن شهر به تألیف و تدریس و امر قضاوت مشغول بود. بیضاوی معاصر با خواجه نصیرالدین طوسی و قطب‌الدین شیرازی و مصاحب و دوست آنان بود. در مورد سال وفات قاضی اختلاف هست. احتمالاً فوت او مابین سال‌های ۶۸۲ تا ۶۹۲ هجری قمری بوده‌است. کتاب انوار التنزیل و اسرار التاویل یا تفسیر بیضاوی مهم‌ترین تألیف اوست. ( بزرگان نامی پارس، ج اول، ص ۲۹۷)

سیبویه: ابو بشرعمرو بن عثمان بن‌قنبر ملقب به سیبویه از جمله عالمان صرف و نحو زبان عربی در قرن دوم ه‍.ق در بیضای فارس تولد یافت.