گروه تئاتر ملی
اواخر سلطنت احمدشاه تقریباً همه گروهها و انجمنهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی متعددی که در پایتخت حضور داشتند، در کار تولید نمایش فعالیت میکردند و آن را به عنوان وسیلهای ارشادی برای بیان اندیشههای اجتماعی و سیاسی خود به کار میبردند. باید توجه داشت که این دوره از تاریخ مقارن زمانی است که روسیه، قفقاز، ارمنستان و عثمانی در آتش انقلابها و کشمکشها و خونریزیها میسوختند. از اینرو بسیاری از گروههای روشنفکران و نویسندگان و هنرمندان ارمنی، قفقازی و ترک که موطن خویش را ترک گفته بودند، در تهران اقامت داشتند و رونق فعالیتهای ادبی و نمایشی در پایتخت، بیشتر مرهون حضور آنان بود. (ملکپور، ادبیات نمایشی در ایران، ج۲، ص۳۱، ۱۳۶۳ش.) شرکت فرهنگ که توسط فارغالتحصیلان مدرسه سیاسی ایجاد گردید، یکی از نمونههای برجسته اینگونه مجامع بود. این شرکت، برخلاف عنوانش کارکرد و هدف اقتصادی نداشت و مرامش کمک به کارهای فرهنگی بود.پس از انحلال شرکت فرهنگ و پراکنده شدن کارگزاران بخش نمایش آن، یک گروه نمایشی مستقل به نام گروه تئاتر ملی توسط سیدعبدالکریم با همکاری تنی چند از علاقهمندان و بازماندگان شرکت فرهنگ در اواخر شوال ۱۳۲۹/ اکتبر ۱۹۱۱ تأسیس شد. این دوره، برخی از نمایشنامهها و کنسرتها نیز در سالن گراند هتلِ خیابان لالهزار اجرا کرد. از میان تماشاخانههای متعددی که در این دوران به وجود آمد، یکی دیگر از مهمترین آنها، تماشاخانه ارینتال یا انترناسیونال تیارت بود که توسط یکی از هنرمندان بزرگ و شایسته نمایشهای تقلیدی ایران، یعنی احمدخان مؤید در ۱۳۳۴ق./۱۹۱۶م در خیابان ناصریه ایجاد شد. سبب نامگذاری این تماشاخانه آن بود که در محل کافه رستورانی به نام ارینتال تأسیس شد.(همان، ص۵۶.)
فعالیت هنری سیدعبدالکریم محقق الدوله در هتل فاروس لاله زار بود. جوانانی که او را همراهی می کردند عبارت بودند از سیدعلی نصر،محمود بهرامی،محمدعلی خان ملکی و عنایت الله شیبانی. بسیاری از هنرمندان نامدار تهران و ایران در این تئاتر آموزش دیدند و شهرت یافتند.