چشمه تپه آزمایش

چشمه تپه آزمایش
اراضی داخل حصار ناصری تا اوایل سلطنت رضا شاه تمامی مساحت شهر تهران را تشکیل می داد. جمعیت تهران با ظهور دودمان پهلوی، اندک اندک رو به افزایش نهاد و پیامد آن تخریب حصار و گسترش اراضی شهر بود که از اراضی مظفری ( محدوده سلسبیل) و شمال محله دولت شروع شد و رفته رفته به دیگر نقاط سرایت کرد. اراضی شمال غربی تهران آن روز، جایی که امروز محله گیشا و شهرک های فرهنگیان، پاس و ژاندارمری است، تا اواخر دهه 1330 و اوایل دهه 1340 بیابان و تپه ماهور و در اختیار ارتش و شهربانی بود که برای میدان تیر و دیگر مقاصد سازمانی استفاده می شد. شهربانی در بخشی از اراضی مورد تملک خود تپه آزمایش برای داوطلبان گواهینامه پایه یک و دیگر وظایف تعیین شده دایر کرده بود. گواهینامه پایه یک، از اهمیت حیاتی و اقتصادی فراوانی در کشور برخوردار بود و هست. زیرا جان و مال مردم به لحاظ تامین سلامت و حفظ اموال آنها در دست همین رانندگان بود که اتوبوس ها و کامیون ها را در جاده ها می راندند. بنابراین صاحب گواهینامه پایه یک شدن، امتیازی مهم برای رانندگان به شمار می رفت. اغلب می گفتند برای رانندگان مانند مدرک فوق لیسانس است. این شرح را بدین جهت متذکر شدم که اهمیت پاکدستی افسران ممتحن گواهینامه پایه یک را نشان دهم. افسرانی که در داشتن این صفت ممتاز در سراسر پایتخت که نه در تمام کشور زبانزد همگان بودند. نسل بازنشسته این رانندگان گواه این مدعاست. افسرانی مانند سرهنگ امین و سرهنگ سید حسین مکی و غیره در آغاز مرحله آزمایش روزانه، داوطلبان را گردآورده، برایشان از اهمیت این گواهینامه و التزام قانونی و شرافتمندانه راننده پایه یک سخن می گفتند و از آنها حفظ آرامش و افزایش مهارت در راندن خودروهای سنگین را تقاضا داشتند و شرط قبولی آزمایش می دانستند. آنان می افزودند که هرگز بفکر سفارش نباشید که امری بی حاصل است. آزمایش اگر چه ناممکن نبود، ولی برای بسیاری از رانندگان که همگی حرفه ای بودند، سخت می نمود. به طوری که اغلب رانندگان حرفه ای هرگز در آن دوران نتوانستند، از این آزمایش جان سالم بدربرند. به همین خاطر افسران وقتی با اعتراض مردودین آزمایش مواجه می شدند که مثلا دنده کامیون یا کلاژ و غیره خراب است و یا موارد دیگر، گهگاه افسران چیره دست خود پشت فرمان می نشستند و در سرازیری تپه هنگامی که کامیون سرعت گرفته بود به راحتی و بدون صدا دنده معکوس را عوض می کردند و بدین ترتیب پاسخ دندان شکنی به معترضان می دادند.
امیرخان نامی صاحب چند کامیون بود که به متقاضیان آزمایش کرایه می داد. در مجاورت تپه آزمایش چشمه ای بود که چندین درخت بید از آبش بهره مند بودند. درختانی که سایه سارشان محل اتراق امیرخان و متقاضیان مضطرب و قبول شدگان شادمان هر روز بود و قهوه چی مجاور چشمه.
بدان روزگار در آن گستره از بزرگراه های چمران، شیخ فضل الله، آل احمد و حکیم خبری نبود و تنها جاده ای باریک و خاکی مسافران آرزومند این مقصد را همراهی می کرد.
داریوش شهبازی
4آبان 1400