محمدحسن خان

محمدحسن خان- وقتی میان کریم‌خان زند و علیمردان خان اختلاف و جنگ افتاد، علیمردان‌خان با محمدحسن‌خان قاجار متحد شد و خان قاجار نیروهای کریم‌خان زند را در استراباد به محاصره درآورد. کریم‌خان با معدودی از همراهان خود به تهران رفت؛ اما تمامی لشکریانش به اسارت محمدحسن‌خان قاجار درآمدند. محمدحسن‌خان اسیران سپاه کریم‌خان را آزاد کرد و این اسیران آزاد شده دسته دسته خود را به تهران رساندند. کریم‌خان حدود دو ماه در تهران توقف کرد و به گردآوری سپاه پرداخت. (گلستانه، ابوالحسن، مجمل التواریخ، ج۱، ص۱۸۱-۱۸۲، ۲۰۲، ۲۱۰-۲۱۵، ۱۳۵۶ش.؛موسوی‌اصفهانی، ج۱، ص۲۵-۳۰، ۱۳۶۳ش.) تهران در آن هنگام در موقعیتی بود که می‌توانست سپاهی شکست خورده را در خود جای دهد، اما چندان امن و مطمئن نبود که بتواند به صورت مرکز عملیات نظامی کریم‌خان درآید؛ از این‌رو، خان زند در ۱۱۶۵ق/۱۷۵۲م از تهران به اصفهان رفت.(معتمدی، ج۱، ص۵۱، ۱۳۸۱ش.) بعد کریم‌خان به قصد یکسره کردن کار خان قاجار، نخست برادر خود شیخ علی‌خان را با ۳ هزار سوار به تعقیب او به مازندران فرستاد و کمی پس از آن خود با حدود ۱۲ هزار تن سپاهی از شیراز بیرون آمد و به منظور پشتیبانی از عملیات جنگی شیخ علی‌خان، در تهران اردو زد. (گلستانه، ج۱، ص۳۲۰-۳۲۱، ۱۳۵۶ش.) محمدحسن خان قاجار در جنگ کشته شد. پس از این واقعه کریم‌خان زند که آخرین رقیب نیرومند خود را از سر راه برداشته بود، به نوشته اعتمادالسلطنه، «در دیوانخانه تهران به تخت شاهی نشست.(اعتمادالسلطنه، مرآة البلدان، ج۱، ص۸۴۴، ۱۳۶۷ش.)