حرمسرا
حرمسرا بنای مجزا و مستقلی بود که به وسیلة دیوارهای بلند محصور شده بود و زنان و بچه¬ها در این قسمت زندگی می کردند(دروویل، 1365:ص 67). این قسمت از چشمان نامحرم و کنجکاو هر فرد خارجی محفوظ بود و فقط رئیس خانواده حق ورود به آنجا را داشت و زمانی که آقای خانواده در اندرون بود و استراحت و تفریح می کرد، هیچ کس اجازه نداشت که درِ اندرون را باز کند(بنجامین،(1369)، ص 60). حیاطهای بزرگ که عموماً باغهای بسیار بزرگی بودند، حرمسرا را از بنای مخصوص مردان مجزا می کرد(دروویل، همان). زنان حرمسراها، بویژه حرمسرای شاهی از طبقات و نژادهای مختلف بودند؛ چنانکه بالای چهل نفر از زنان دائمی و صیغة فتحعلیشاه، گرجی، ارمنی و یا ترکمن بودند که زرخرید، اسیر جنگی و یا پیشکش بودند(عضدالدوله،ص 168).
در سال 1312 ق. در حرمسرای ناصرالدین شاه، دو هزار زن وجود داشت که از میان آنها، چهار زن رسمی و 108صیغه بودند و بقیه کنیزان و ندیمه های حرمسرا بودند(عین السلطنه،(1374)، ج 1،ص 872، ج2،ص 1022).