جنگ پارک
با خلع محمدعلی شاه از سلطنت، مجلس عالی مجاهدان در تهران، تشکیل شد و در ۲۸ جمادی‌الآخر ۱۳۲۷ق. احمد میرزا( ۱۲ ساله) پسر بزرگ‌تر محمدعلی شاه را به سلطنت برداشت، و چون وی صغیر بود، عضدالملک به نیابت سلطنت منصوب کرد. محکمه ویژه‌ای برای محاکمه سران ضدمشروطه تشکیل شد. این محکمه صنیع حضرت، آجودان‌باشی و مفاخرالملک و بعد شیخ فضل‌الله نوری را به اعدام محکوم کرد.(بروجردی، ج۱، ص۱۶، ۱۳۶۲ش.) فرمان گشایش دومین مجلس شورای ملی در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۲۸۸ش، از سوی کابینه صادر شد و به دنبال آن مجلس دوباره در عمارت بهارستان تشکیل جلسه داد.،(نوایی، دولت‌های ایران از آغاز مشروطیت تا اولتیماتوم، ج۱، ص۱۵۹، ۱۳۵۵ش.) با این تفاصیل هنوز پریشانی و نابسامانی در تهران موجب نگرانی بود.
دسته‌های مختلف سیاسی به کشمکش برخاستند. تهران در شعبان این سال شاهد واقعه موسوم به جنگ پارک بود. دولت جدیدالتأسیس مستوفی‌الممالک که خود اینک از دو گروه رقیب انقلابی و اعتدالی تشکیل می‌شد، ستارخان سردار ملی و باقرخان سالارملی را با گروهی از یارانشان به تهران دعوت کرد. اینان پس از چند روز به عنوان میهمان با استقبالی شایان وارد تهران شدند. دولت سردار ملی را در پارک امین‌السلطان و سالار ملی را در باغ عشرت‌آباد منزل داد. جناح انقلابیون که در این زمان اکثریت کابینه را تشکیل می‌داد، کوشید تا نیروی مسلح اعتدالیون را نابود کند. از این‌رو از طرف نظمیه اعلان رسمی صادر شد که مجاهدان باید تا پایان ضرب‌الاجل تعیین شده اسلحه خود را به دولت بفروشند. اما سواران بختیاری را که در واقع متمایل به انقلابیون بودند، به نام آن‌که مطیع دولت هستند، از این حکم مستثنی کرد. بدین‌ترتیب تنها سردار محیی، فرمانده گارد اعتدالیون و بستگان سردار و سالار ملی که طی این مدت به یکدیگر نزدیک گشته بودند، مصداق این حکم بودند. امتناع آنان در تحویل سلاح موجب بروز جنگی در محل اقامت آنان شد که به زخمی شدن ستارخان و کشته شدن جوانان بسیاری انجامید. موج ناآرامی سیاسی و اجتماعی تا سال‌ها بعد همچنان ادامه داشت. مخوف‌تر از همه اینها پیدا شدن انجمنی مخفی با نام کمیته مجازات بود. این انجمن در ۱۳۳۵ق./۱۹۱۷م چند تن از اعضای کابینه وثوق‌الدوله را پی‌درپی به قتل رساند.
بنیان نظام نوین حکومت در این سال‌ها پی‌ریزی شد. نظام مشروطه بر اصل تفکیک قوا متکی بود. از این‌رو پس از تثبیت حاکمیت سیاسی، مؤسسات و نهادهای مدنی جدید و شیوه نوینی برای مدیریت شهری در تهران پدید آمد و شکل گردش و تحقق فعالیت‌ها و چشم‌اندازهای زندگی شهری قاعده‌ای تازه یافت. بیشتـر وزارتخـانه‌ها و ادارات در کاخ‌ها و عمارت‌های سلطنتی (که اکنون از حرم‌خـانه و بیوتات خالـی شـده بـود) استقـرار یافتند که نوعی آمیختگی فضای محیط اداری جدید با سنت‌ها و آداب قدیمی را جلوه‌گر می‌ساخت.(انه، کلود، اوراق ایرانی، ج۱، ص۲۷-۲۹، ترجمه ایرج پروشانی، تهران، ۱۳۶۸ش.)

ارسال دیدگاه

ایمیل شما نمایش داده نخواهد شد.