اصفهانك

اصفهانك آبادى كهنه خردى بوده است در شرق تهران، در شمال و نزدیكى دولاب. سه رشته قنات معتبر خوب داشت. وقتى‌‌كه سلطنت‌‌آباد بنا شد چون مجراى قنات از میان آن باغ بود، شاه (ناصرالدین شاه) آب اصفهانك را ضبط نمود و به مصرف سلطنت‌‌آباد رسانید؛ لذا اصفهانك خشك شد. اواسط حكومت ناصرالدین شاه، زمین اصفهانك را عضدالملك خرید. عضدالملك قریب چهارده هزار تومان خرج و قنات جدیدالاحداث را حفر كرد و اصفهانك را به اسم پسرش سلیمان خان، «سلیمانیه» نامید و آباد كرد. / روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، ص 292.

 راجع به وجه تسمیه سلیمانیه حسین كریمان گوید: اصفهانك نام امیرسلیمان‌‌خان قاجار قوانلو اعتضادالدوله. جد اعلاى عضدالملك، به سلیمانیه تغییر نام داده شد كه البته قول اعتمادالسلطنه معتبر است.

 علیرضاخان عضدالملك قاجار، نایب‌‌السلطنه احمد شاه، با آوردن آب به اصفهانك آن‌‌جا را آبادان و معتبر ساخت. بدین سبب مدت‌‌ها آن‌‌جا را باغ «عضدالملك» هم مى‌‌گفتند.

 اعتمادالسلطنه در روز پنج شنبه 11 رجب 1306 مى‌‌نویسد: «امروز ناصرالدین شاه به باغ عضدالملك رفت.»

 وثوق‌‌الدوله در سال 1295 خ. كه نخست وزیر شد، سلیمانیه را خرید و در دى‌‌ماه 1299 خ. از كار افتاد و با نقدینه بسیار كه از مملكت فقیرمان گرد آورده بود، رهسپار اروپا گردید. چند سالى در آن دیار با سرگرمى قمار به سر برد، تا این‌‌كه در سال 1304 خ. با گرفتن تأمین جانى و مالى كافى به وسیله انگلستان براى خویش به ایران بازگشت.

 در دوره ششم در سال 1305 خ. از تهران نماینده مجلس شد، سپس وزیر دارایى گردید، سرانجام پس از استعفا و خروج رضاخان از كشور در سال 1320 خ. كه مملكت هرج و مرج بود و قوام‌‌السلطنه، برادرش، نخست  وزیر بود. در سال 1321 خ. موقع را مغتنم شمرده، و سلیمانیه را به ثبت رساند، اما اراضى سى و پنج هزار مترى باغ سلیمانیه را به سى و پنج میلیون متر رسانید؛ یعنى در حقیقت تمام اراضى شرق تهران كه البته بعدها هفت دختر و یك پسر او با فروش آن اراضى وجوه افسانه‌‌اى حاصل شده را در كازینوهاى اروپا از كف دادند.

 عمارت سلیمانیه را قلعه سلیمانیه نیز گفته‌‌اند.

 عبدالله مستوفى مى‌‌نویسد: «فتحعلى شاه در كاخ خود عمارتى به اسم سلیمانیه پى افكند كه اكثر اوقات براى خوش گذرانى بدان‌‌جا مى‌‌رفت.»

 رضا قلى‌‌خان هدایت در روضةالصفاى ناصرى مى‌‌نویسد: «در شهر صفر سال 1245 ق. موكب جلال حضرت خاقان (فتحعلى شاه )بى‌‌همال به شمیرانات عطف عنان كرده و در اصفهانك مشهور به سوهانك شمیران به عیش و شكار مى‌‌گذشت و در اواسط شهر ربیع خاقان صاحبنظران از باغ شمیران به شهر طهران رجوع فرمود.»

 به نظر مى‌‌رسد هدایت دچار اشتباه شده است. هیچ سندى كه نظر ایشان را تأیید كند، نیافتیم. البته حجت بلاغى بدون اشاره به منبع خود همین مطلب را آورده كه باید تحت تأثیر هدایت بوده باشد.

استفاده از مطالب این سایت تنها با ذکر منبع بلامانع است.