آزاد کردن برده
در عصر قجر آزاد کردن برده که بر اساس عقاید اسلامی اجر و ثواب زیادی داشت، در میان خانوادههای ایرانی زیاد به چشم می خورد؛ چنانکه به گفته پولاک رسم بود که به هنگام رخ دادن واقعة فرخنده ای در خانواده مانند تولد، عروسی و غیره و همچنین در اثر وصیت به یک یا چند نفر، غلام یا کنیزی آزاد شود (پولاک، (1361)، ص 173). گاهی نیز بردگانی که موقعیتی به دست آورده، برای خود پول و ثروتی به هم زده بودند، می توانستند مبلغ تنخواه خود را به ارباب خود داده، آزادی خود را به دست آورند. البته، این موارد بسیار کم اتفاق میافتاد چراکه هم غلامان و هم ارباب به ندرت متمایل به این کار می شدند(ویلسن،(1363)، ص 143).
این نوع رفتار و برخورد با بردگان، در جامعه ایران عصر قاجار پذیرفته شده بود، زیرا در عقاید و آموزه های اسلامی ریشه داشت و باورها و اعتقادات دینی مسلمانان، به آنها اجازه بدرفتاری با زیردستانشان را نمی داد. برای درک بیشتر این مطلب، نگاهی اجمالی به موضوع بردگی از دیدگاه اسلام، ضروری مینماید که در مبحث بعدی به آن پرداخته میشود.