خیار دولاب

خیار دولاب – در تهران قدیم خیار معروف و معمول خیار دولاب بود. گو اینکه خیار شمرونی هم بخشی از بازار را پاسخگو بود. نوع دیگر خیار که در تهران به فروش می رسید خیار اصفهان بود. /مولف

در ترانه ای تهرانی که مرتضی احمدی خوانده از خیار دولاب یاد شده است:

قلهک و زرگنده راه شمرونه
قلهک و زرگنده راه شمرونه
سید اسماعیل ناف چاله میدونه
سید اسماعیل ناف چاله میدونه
زمین دولاب پر از خیاره
زمین دولاب پر از خیاره

«مشتری این دوره‌گردها اغلب زنان خانه‌دار بودند. برخی از این فروشندگان دوره‌گرد برای عرضه میوه‌ها و خوراکی‌های خود و برانگیختن و جذب مشتری جار می‌زدند و شعرها و ترانه‌هایی در وصف خوراکی‌ها و میوه‌ها با نغمه‌های خاص می‌خواندند. مثلاً می‌گفتند سبز و صبح چیده خیار؛ تربادام و گل بادام و ریزه بادام چغاله؛ نازک و ورامینی و یک‌یک بره کاهو؛ نُقل بیابان ذُرّت بوداده؛ دُرشْته گوجه، مال خورشْته گوجه.»/ مستوفی، ج۱، ۱۵۹-۱۶۰، تهران، ۱۳۴۱-۱۳۴۳ش.؛ نفیسی، ج۱، ۴۴-۴۵، تهران، ۱۳۵۳ش.؛ بهبهانی، تا غروبی دیگر، ج۱، ۱۱، کتاب تهران، تهران، ۱۳۷۰ش، ج ۱.