باغ ایلچی

باغ ایلچی- باغ ایلچی محل سابق سفارت روسیه در زمان جنگ میان ایران و روسیه بود که پس از آن قسمت هایی از ایران طی قراردادهای ننگین گلستان و ترکمانچای جدا شد. در آن زمان برخی از ایرانیان، همسران گرجی و روس‌تبار داشتند که سفیر وقت روسیه، دستور داد تا ایرانیان همسران خود را تحویل سفارت روسیه دهند و این دستور مردم را خشمگین کرد و موجب شد تا پس از تجمع در مسجد جامع، به داخل سفارت بیایند و پس از اشغال سفارت، همه کارکنان و سفیر روسیه، گریبایدوف، را بکشند و تنها یک نفر از آنان توانست فرار کند. این روزها باغ و عمارت فرسوده اش زباله‌دانی است و مملو از نخاله‌های ساختمانی. بخشی از آن انبار پارچه و کفش شده است. بقایای ستون‌ها، دیوارها، شومینه‌ها و گچبری‌های بنا نشان از بنای نخستین دارد. در نظر است، کار مرمت و بازسازی این عمارت اقدام شود البته باید درختان کهن‌سال محوطه نیز حفظ شود.

«در اعتراض مردم تهران علیه سفارت روسیه در دوره فتحعلی‌شاه قاجار بود که منجر به قتل گریبایدوف (کنسول روس در ایران) و کشته و زخمی شدن ده‌ها ایرانی و روسی و تبعید ۱۸ساله میرزا مسیح از ایران به عراق شد.» / یاد، ش ۲۹ و ۳۰، زمستان ۱۳۷۱ و بهار ۱۳۷۲، ۲۰۰.

تجمع اعتراض‌آمیز مردم تهران که در ماه رجب سال ۱۲۴۳ ق (۲۲ بهمن ۱۲۰۷ ش) از بازار آغاز شده و به سمت سفارت روسیه کشیده شد، با قتل بیش از هشتاد ایرانی معترض و ۳۸ دیپلمات و کارمند سفارس روس از جمله گریبایدوف خاتمه یافت. این واقعه خونین ایران را در آغاز دور سوم جنگ با روسیه قرار داد و فتحعلی شاه که شکست در این جنگ را حتمی می‌‌دید، با تدابیری از جمله اعزام نوه خود به عنوان سفیر به دربار تزار برای عذرخواهی و نیز تبعید میرزا مسیح مجتهد از ایران توانست روسیه را از هرگونه اقدام تلافی‌جویانه بازدارد. (تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس، محمود محمود، ج۱، صص ۴ – ۴۰۳) حتی عباس میرزا که به عنوان فرمانده جنگ‌ها و نایب‌السلطنه در تبریز به سر می‌برد، دستور برگزاری مراسم سوگواری برای مقتولین روسی واقعه تهران را صادر کرد تا از نیروها و مقامات روسی دلجویی کرده باشد./  یاد، همان، ۲۲۱.