افجه

[اَجَ] قصبه‌‌اى جزو دهستان لواسان بزرگ از شهرستان تهران است. / لغت‌‌نامه دهخدا.

 «.. به نام لواسان رسیدیم [دكتر بروگش سفیر پروس] از این‌‌جا به بعد راه كوهستانى مى‌‌شد... پس از طى حدود ده فرسخ راه به نقطه‌‌اى كه شب مى‌‌بایستى در آن اتراق مى‌‌كردیم یعنى دِه افجه رسیدیم.

 خانه‌‌هاى افجه در دامنه تپه و كوه ساخته شده‌‌اند و طبقه طبقه هستند و درختان زیادى این دامنه‌‌ها را پوشانده است. افجه آبادى خود را مانند بسیارى دیگر از مناطق ایران مرهون صدراعظم سابق است. صدراعظم كه اینك در تبعید به سر مى‌‌برد و مالك افجه است، در مرتفع‌‌ترین قسمت‌‌هاى این دهكده بر روى یك تپه قصرى مشتمل بر ساختمان، باغ و استخر براى خود ساخته است كه بركلیه دره افجه مسلط است و منظره بسیار زیبایى دارد. افجه دِه نسبتاً بزرگى است وهر ساله 150 تومان مالیات به دولت مى‌‌پردازد. قصر صدراعظم را براى اقامت شبانه خود انتخاب كردیم و سرایدار قصر پس از مذاكره مختصرى حاضر شد ما را بپذیرد و ضمناً اطلاع داد كه یكى از منشى‌‌هاى سفارت روس در تهران فعلاً در قسمتى از قصر اقامت دارد... نامش آقاى پاولوف بود...» / سفرى به دربار سلطان صاحبقران، ص 234.

 «از قلاع قصران داخل مى‌‌توان قلعه سربند افجه و قلعه استوار میگون را نام برد.» / تاریخ گیلان و دیلمستان، ص 147.

 اعتمادالسلطنه در المآثر و الآثار مى‌‌نویسد:

 «بناى عمارات افجه لواسان به دست مرحوم میرزا آقاخان نورى صدراعظم بود.»

 افجه دیهى بزرگ و آباد و جزو دهستان لواسان كوچك است. راه ماشین‌‌رو دارد و در پنج كیلومترى شمال خاور گلندوك واقع است. ناحیه‌‌اى كوهستانى و سردسیر است و جمعیتش در فرهنگ جغرافیایى ایران 1246 تن و در فرهنگ آبادى‌‌هاى كشور 925 تن در 202 خانوار نوشته شده است كه اختلاف به سبب اختلاف فصل سرشمارى است. دبستان و دبیرستان ودرمانگاه و انجمن ده وصندوق پست دارد. آبش از رودخانه است. 2200 گوسفند و بز در آن‌‌جا نگهدارى مى‌‌شود. 44 هكتار باغ و قلمستان و 28 هكتار كشتزار گندم و جو دارد. محصولش گندم وجو و بنشن وعسل و میوه‌‌اش سیب و گیلاس و آلبالو است. شغل مردم آنجا كشاورزى و گله‌‌دارى است. صاحب طرائق كه به سال 1315 ق. از آن‌‌جا دیدن كرده، در باب آن چنین نوشته:

 «افجه جاى بسیار باصفا و خوبى است، باغات زیاد و آبشارهاى بسیار دارد. در واقع پایتخت لواسان كوچك است، به قدر لزوم دكاكین هم دارد... جوراب بافى در آن‌‌جا كسب معتبرى است... از جمله عمارات خوب افجه قصر رفیع و بناى منیع مرحوم میرزا آقاخان صدراعظم نورى است؛ اگرچه محتاج مرمت است.» / فرهنگ آبادى‌‌هاى كشور؛ فرهنگ جغرافیایى ایران.