احتسابیه (آبادى)

این محل یك آبادى كوچك و جزو حومه شمیران است و در ده كیلومترى مشرق تجریش، نزدیك سوهانك قرار دارد. محلى است ییلاقى. سكنه دائمى آن در فرهنگ جغرافیایى ایران شش تن و در فرهنگ آبادى‌‌هاى كشور شانزده تن ذكر شده است. در آن‌‌جا، سیب، به، گیلاس، بادام و گردو به دست مى‌‌آید.

 اعتمادالسلطنه: «احتسابیه را جناب جلالت‌‌مآب آقارضا اقبال‌‌السلطنه وزیر قورخانه مباركه آباد كرده است.»

 احتسابیه در شمال حدیقه و مشرق فیروزآباد شازده مشتى (شاهزاده مشهدى) است. دره احتسابیه جزو خاك سوهانك است. این دره را محلى‌‌ها «خرگوش نو» (به كسرِ شین) مى‌‌خوانند.

 این اراضى و باغ بعداً در مالكیت تقى خان احتساب الملك (متوفى 1306 ش.) درمى‌‌آید. احتساب الملك و محمدباقر خان اعتمادالسلطنه پسران عبدالعلى خان ادیب‌‌الملك هستند و ادیب الملك یكى از پسران حاجى على خان اعتمادالسلطنه است. در این زمان است كه نام این محل منتسب به احتساب‌‌الملك «احتسابیه» شده است. اراضى احتسابیه پس از فوت احتساب الملك به محسن مقدم رسید و او براى خرج سفر اروپا آن‌‌جا را به سهام‌‌السلطان بیات فروخت. سهام‌‌السلطان احتسابیه را به چند شریك یهودى و بهایى فروخت. اینان دیوار عظیمى دور این محوطه كشیدند و چنان‌‌كه در محل معروف بود، بهاییان مى‌‌خواسته‌‌اند در آن‌‌جا دانشگاهى بسازند. هنوز این دیوار در دامنه كوه باقى است.

 بهایى‌‌ها بیشتر اراضى غرب سوهانك و شرق دره ازگل را خریدارى كردند و در حدیقه هم ظاهراً مى‌‌خواسته‌‌اند حظیرة القدس بسازند.

 بالاى دره خرگوش نو قنات و اراضى دیگرى به نام حیدرآباد است. این اراضى را حیدرخان كه پیشكار احتساب الملك بود آباد كرد و به نام خود نامید.

 دره دیگرى از اراضى سوهانك را كه معروف به «گل كهریز« بود، محمدباقر خان اعتمادالسلطنه خریدارى كرد و آن را آباد نمود و محل تابستانى و تفریحى خود كرد. پس از فوت او میان اولادش تقسیم شد و هنوز هم قسمت عمده آن در دست نوادگان اوست.

 سرنو، از مزارع و باغ‌‌هاى احتسابیه است. (نو به دره‌‌هاى كم عمق اطلاق مى‌‌شود).

 باغ انگورى نیز جزو اراضى احتسابیه به شمار مى‌‌آید. / تاریخ قسمت شمالى تهران،ص 21؛ جغرافیاى تاریخى شمیران، ج 1، صص 4 3 و 146؛ فرهنگ جغرافیایى ایران؛ فرهنگ آبادى‌‌هاى كشور.