فرزندانش دو سده مصدر امور دولتی و سیاست ایران در بالا‌ترین مرتبه بودند. اتفاقی که در گذشته کم‌نظیر و تکرارش بسیار دشوار است.
آقامحسن آشتیانی اهل آشتیان و معاصر کریم‌خان زند بود. از نوشته‌های عبدالله مستوفی و مهدی بامداد و پاره‌ای از مورخان او را می شناسیم ولی آگاهی زیادی از زندگی ایشان به دست نمی‌آید. می‌دانیم وی معاصر کریم‌خان بوده، یعنی نیمه دوم قرن دوازدهم هجری می‌زیسته است. از او چهار پسر با نام‌های آقاسی بیک، آقا رحیم، میرزاکاظم و هاشم‌خان ماند که بعدها فرزندان آنان بالا‌ترین مقام‌های دولتی و سیاسی ایران را در عصر قجر و دوران پهلوی کسب کردند. آقامحسن جد اعلا‌ی خانواده‌های مستوفی، دفتری، وثوق، قوام، داور و میکده است. میرزاحسن مستوفی‌الممالک اول و پسرش میرزایوسف مستوفی‌الممالک دوم و پسر او میرزاحسن مستوفی‌الممالک سوم که فرزندان میرزاکاظم یکی از پسران آقامحسن هستند به تنهایی حدود صد سال در ایران قدرتنمایی کردند. یوسف‌آباد و بهجت‌آباد از مستحدثات میرزایوسف است و باغ بزرگ حسن‌آباد را واقع در شمال غربی میدان حسن‌آباد تهران نیز او بنا کرد و با نام پسرش خواند. محل سفارت فرانسه و ایتالیا جزو اراضی او در شمال آن باغ بوده و کالج آمریکایی‌ها یا همان دبیرستان البرز کنونی جزو اراضی بهجت‌آباد او بود.
میرزاعلی عینکی (میکده) و پسرش سلیمان‌خان (میکده) از نامداران مشروطیت و از نوادگان آقامحسن به شمار می‌روند. میرزاشفیع صاحبدیوان یکی از پسران آقاسی‌بیک پسر آقامحسن از رجال عباس‌میرزا و محمدشاه و ناصرالدین‌شاه است. پسر او میرزامحمود قره در سال ۱۳۰۰ ق مستوفی اول شد که ماجرای عشق او به محترم‌السلطنه و وصال او در تاریخ قاجار مشهور است. میرزامحمدتقی قوام‌الدوله پسرش میرزامحمد قوام‌الدوله و پسراو میرزاابراهیم معتمدالسلطنه فرزندان هاشم‌خان پسر دیگر آقامحسن هستند. میرزامحمد قوام‌الدوله را مورخان تاریخ قاجار مسوول شکست افتضاح‌آور مرو می‌دانند. مرو یکی از چهار شهر مهم خراسان بزرگ بود که به سال ۱۲۷۶ قمری از ایران جدا شد. میرزامحمد قوام‌الدوله صاحب خانه مشهور به وثوق‌الدوله واقع در کوچه میرزامحمود وزیر از خیابان امیرکبیر در محله عودلا‌جان است که چون مدتی حسن وثوق (وثوق‌الدوله) از طریق ارث مالک آن خانه بود بدین‌نام شهرت دارد.
دو پسر میرزاابراهیم معتمدالسلطنه که نوه‌های قوام‌الدوله هستند با نام حسن وثوق و احمد قوام (قوام‌السلطنه) در اواخر قاجاریه و اوایل سلطنت محمدرضا پهلوی جزو قدرتمندان حکومت به شمار می‌رفتند. قرارداد ۱۹۱۹ م مشهور مربوط به صدراعظمی وثوق‌الدوله در دوران احمدشاه است و قوام‌السلطنه هم از نخست‌وزیران پرآوازه محمدرضا پهلوی است. خانه قوام‌السلطنه در خیابان سی تیر (قوام‌السلطنه) اکنون به موزه آبگینه تبدیل شده است. دکتر محمد مصدق، میرزاحسین وزیر دفتر و میرزاعلیخان موثق‌السلطنه پسران میرزاهدایت‌الله هستند. میرزا هدایت‌الله مالک باغ وزیر دفتر از پسران میرزاکاظم یکی از پسران آقامحسن است.
2017 © All rights reserved.